The Witch – The VVitch (2015)

Regie: Robert Eggers | 92 minuten | horror | Acteurs: Anya Taylor-Joy, Ralph Ineson, Kate Dickie, Harvey Scrimshaw, Ellie Grainger, Lucas Dawson, Julian Richings, Bathsheba Garnett, Sarah Stephens, Wahab Chaudhry, Axtun Henry Dube, Athan Conrad Dube, Viv Moore, Karen Kaeja, Brandy Leary, R. Hope Terry, Carrie Eklund, Madlen Sopadzhiyan, Paul Kenworthy, Mark Millmna, Andy Volpe

In ‘The Witch’ (ook bekend als ‘The VVitch’ of voluit ‘The Witch: A New England Folktale’) volgen we een diepgelovige koloniale familie die de puriteinse gemeenschap waarvan ze jarenlang deel heeft uitgemaakt gedwongen verlaat om in de wildernis van Noord-Amerika eigenhandig een zelfstandig bestaan op te bouwen. Het gezin betrekt een boerderij die naast een imposant en donker bos ligt. Als het voedsel schaars wordt, de maïsoogst grotendeels mislukt en een familielid vermist raakt, lopen de spanningen gestaag op en krijgen bijgeloof en angst de overhand. Het vermoeden rijst dat een boosaardige entiteit in het woud de gezinsleden beïnvloedt en langzaam maar zeker tegen elkaar opzet.

‘The Witch’ is een film die voortkomt uit de fascinatie die regisseur en schrijver Robert Eggers al van jongs af aan heeft voor heksen. Dat gegeven zie je ook wel terug in het verhaal, de dialogen en de aankleding van de film. Er is overduidelijk veel moeite gedaan om het historische tijdsbeeld en de omgeving (hoewel het zich in New England afspelende verhaal in werkelijkheid op Canadese bodem is opgenomen) waarin het duistere epos zich voltrekt zo authentiek en geloofwaardig mogelijk voor het voetlicht te brengen. Om dit voor elkaar te krijgen, heeft het productieteam tijdens het maken van de film ook samengewerkt met diverse Amerikaanse en Britse musea en een berg aan oude teksten en documenten over heksen en hekserij onder de loep genomen. Ook de dialogen herbergen volop oud-Engels taalgebruik dat de tijdsgeest prima weerspiegelt

Die aandacht voor detail en historische accuratesse leveren een aardig eindresultaat op. Opvallend is dat het door een folkloristisch sausje overgoten ‘The Witch’ niet vaak terugvalt op beproefde horrorclichés zoals voorspelbare schrikscènes of extreem bloedvergieten, maar desondanks het grootste deel van de tijd griezelig, omineus en boeiend blijft. De spanningsboog wordt in deze intelligente film langzaam opgebouwd en mondt uiteindelijk uit in een interessante en best wel verrassende climax. Meer de aanpak dus die je bijvoorbeeld ook in films als ‘The Exorcist’ en ‘The Omen’ ziet, al is dit werkje origineel genoeg om meer te zijn dan een goedkope imitatie van de eerdergenoemde horrorklassiekers. De grote kracht van ‘The Witch’ is dat het kwaad dat de hoofdpersonen bedreigt weliswaar (mede door de ijzingwekkende muziek) steeds alomtegenwoordig en voelbaar aanwezig is, maar ook lange tijd onzichtbaar blijft en zelfs deels verankerd is in de menselijke psyche. De werkelijke gruwelen komen slechts subtiel in beeld of worden overgelaten aan de verbeeldingskracht van de kijker. Een dergelijke aanpak levert vaak meer beklijvende films op dan een visuele orgie van bloed en geweld. Regisseur Eggers brengt ook de vaak dunne lijn tussen godvrezendheid en religieus fanatisme prima voor het voetlicht. Hoewel het geloof in de gratie van God die de vader en moeder van het gezin uitstralen oprecht is, opent de daarmee samenhangende, wat morbide aandoende angst voor hel, verdoemenis en duistere spirituele krachten juist de deur voor het kwaad om bezit te nemen van de familieleden. Het sluimerende onheil op de achtergrond is angstaanjagend, maar de invloed die angst, isolatie (zowel op geografisch als geestelijk vlak) en (bij)geloof op de menselijke psyche kunnen hebben is misschien nog wel destructiever.

‘The Witch’ zal niet iedereen zijn pakkie-an zijn. Het is een ambachtelijk vervaardigde film die soms wat traag voortkabbelt en ook de nodige ruimte vrijmaakt voor karakterontwikkeling. Maar de zorgvuldige en atmosferische spanningsopbouw zorgt, tezamen met het landschappelijke decor, voor een interessante rolprent die de liefhebbers van horrorfilms en thrillers met een hoog suspensegehalte wel moet kunnen bekoren.

Frank Heinen

‘The Witch’ verschijnt woensdag 20 juli 2016 op DVD en blu-ray.