Tirza (2010)

Regie: Rudolf van den Berg | 100 minuten | drama, thriller | Acteurs: Gijs Scholten van Aschat, Sylvia Hoeks, Johanna ter Steege, Keitumetse Matlabo, Nasrdin Dchar, Abbey Hoes

Er rust een grote last op de schouders van Rudolf van den Bergs ‘Tirza’. Niet alleen was de film de openingsfilm van het Nederlandse Filmfestival, ook is de film de Nederlandse inzending voor de komende Oscarnominaties. Veel hangt dus af van deze verfilming van de bekende bestseller van Arnon Grunberg. Met de nadruk op de woestijnepisode uit het originele verhaal slaat Rudolf van den Berg een andere weg in dan het boek, en creëert op deze manier een spannende psychologische thriller. Het is nog wel de vraag of de film toegankelijk en sterk genoeg is om een worp naar de Academy Award te doen.

De film draait om Jörgen Hofmeester en de relatie met zijn dochter Tirza. Aan het begin van de film is te zien dat Jörgen zijn dochter naar het vliegveld heeft gebracht. Ze gaat op vakantie naar Namibië met haar vriend Choukri. Als Jörgen na drie weken niks meer van haar heeft gehoord besluit hij naar Namibië af te reizen om naar haar op zoek te gaan. Eenmaal aangekomen in Namibïe ontspoort Jörgen helemaal en verliest hij zich in de drank en de zoektocht naar Tirza. Door middel van zijn herinneringen, weergegeven door flashbacks, leert de kijker dat er een roerig leven vooraf ging aan zijn zoektocht. Hij verloor respectievelijk zijn vrouw, oudste dochter en baan en nu dreigt hij ook zijn jongste dochter en oogappel Tirza te verliezen. Tijdens zijn reis wordt duidelijk dat zijn relatie met Tirza niet zo leuk en aardig is als het lijkt.

Rudolf van den Berg, onder andere bekend van ‘Bastille’ en ‘De Avonden’, zet in ‘Tirza’ een man neer die alle grip op de werkelijkheid kwijt is geraakt. Alles wat zijn bestaan de moeite waard maakte heeft hij verloren. Dit komt goed naar voren in de sterke rol van Gijs Scholten van Aschat, die Jörgen portretteert als een uitgeholde man die niet meer weet wat hij met zijn leven moet. Het is een goede keuze geweest om de woestijn van Namibië te nemen als metafoor voor de reis naar het innerlijke van Jörgen. Naarmate zijn zoektocht vordert word je als kijker steeds dieper meegenomen in zijn geest, verbeeld door de lege woestijn om hem heen.

Van den Berg is hierin duidelijk geïnspireerd door Joseph Conrads ‘Heart of Darkness’ en Francis Ford Coppola’s ‘Apocalypse Now’. Verder maakt de film goed gebruik van zijn getergde hoofdpersonage om wat actuele problemen naar voren te brengen. Zo is Jörgen veel geld kwijtgeraakt op de aandelenmarkt na 11 september. Daarnaast wordt de angst van de “gewone man” voor de Marokkaanse medeburger goed verbeeld door Jörgens haat tegen Choukri, die hij vergelijkt met de terrorist Mohammed Atta. Daartegenover staat dat het deel van de film dat zich in de tegenwoordige tijd in Namibïe afspeelt soms wat te weinig om het lijf heeft. Als kijker zit je vaak te wachten op de volgende flashback die je dichter naar de waarheid rondom Jörgens verleden brengt. Ook de relatie die Jörgen ontwikkelt met de jonge Afrikaanse Kaisa weet, ondanks de knappe acteerprestatie van Keitumetse Shanice Matlabo, een stuk minder te boeien dan de flashbacks naar Jörgens verleden. Daarnaast had er ook wel wat meer geld uitgetrokken mogen worden voor de grafische effecten in de scène met de jonge rob en de hyena. De scène verbeeldt een zeer belangrijk keerpunt in de film, en de matige CGI doet het effect ervan een beetje teniet.

Voor de preutse kijker is deze film geen aanrader, aangezien er aan oer-Hollandse platheid geen gebrek is in de film. Het is fris dat Rudolf van den Berg heeft gekozen voor een ander invalshoek dan het oorspronkelijke verhaal, want hierdoor krijgt de film net iets meer eigen identiteit. Ondanks de mooie beelden zijn de delen die zich in Namibië afspelen helaas niet altijd even boeiend. Toch overtuigt de film door de over het algemeen strakke productie, sterke acteerprestaties en niet te vergeten de huiveringwekkende ontknoping van Jörgens zoektocht.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 30 september 2010