Total Balalaika Show (1994)

Regie: Aki Kaurismäki | 55 minuten | muziek, documentaire | Met: Atte Blom, Twist-Twist Erkinharju, Ben Granfelt, Sakke Järvenpää, Sakari Kuosmanen, Jore Marjaranta, Ekke Niiva, Pemo Ojala, Silu Seppälä, Mauri Sumén, Kirsi Tykkyläinen, Mato Valtonen

Waar ze in Nederland slechts één bescheiden hitje scoorden met ‘Happy Being Miserable’, zijn de Leningrad Cowboys in thuisland Finland al ruim vijfentwintig jaar razend populair.  Ooit in het leven geroepen door de eigenzinnige regisseur Aki Kaurismäki, steeg hun succes na de speelfilm ‘Leningrad Cowboys Go America’ tot grote hoogten. De band nam platen op, maakte videoclips en verzorgde concerten en hun vreemde kapsels en puntschoenen, hun zwarte zonnebrillen en pakken en hun humoristische aanpak van popklassiekers sloeg aan. Hoogtepunt was een concert voor zo’n 70.000 uitzinnige Finse en Russische fans in het Senate Square in Helsinki. Dat concert, in juni 1993, werden de Cowboys vergezeld door het 160 koppen tellende Alexandrov Red Army Chorus and Dance Ensemble, een klassiek Russisch koor dat verbonden is aan het Russische leger. Het Alexandrov ensemble had officieel toestemming van het Kremlin nodig om buiten de landsgrenzen te mogen optreden. Het concert werd door Kaurismäki verfilmd tot ‘Total Balalaika Show’ (1994).

Juist de samenwerking tussen een Finse band en een Russisch ensemble, zo kort na het einde van de Koude Oorlog, geeft deze film – en het concert als geheel – een diepere laag, ook al leefden de landen gedurende het communistische tijdperk vreedzaam naast elkaar. Het concert dat de Leningrad Cowboys en het Alexandrov ensemble samen gaven, biedt ruimte aan zowel traditionele Russische volksmuziek (‘Kalinka’, ‘The Volga Boatmen’s Song’) als aan westerse pop- en rockmuziek, wat het heel eclectisch maakt. De uitgesproken eigen stijlen van zowel het Russische ensemble als de Leningrad Cowboys gaan eigenlijk opmerkelijk goed samen, zowel in epische stukken als ‘Finlandia’ van Jean Sibelius als in luchtige popliedjes als ‘Happy Together’ en de meezinger ‘Delilah’ van Tom Jones. De toepassing van originele instrumenten – zoals een accordeon in ZZ Tops ‘Give Me All Your Loving’ – pakt ook al zo goed uit. Het scheelt ook dat er sinds ‘Leningrad Cowboys Go America’ een en ander veranderd is binnen de Finse noveltyband en dat er met Jore Marjaranta eindelijk een zanger is gevonden die het aanhoren waard is (al is zijn uitspraak van het Engels soms niet al te best).

Een bizarre muzikale mix, aangevuld met een gigantisch koor, dansende kozakken, blazers, balalaika’s en een drumstel in de vorm van een tractor – het zal niemand verbazen dat het bij ‘Total Balalaika Show’ vooral gaat om de camp en het entertainment. Dan is het mooi meegenomen dat het allemaal helemaal niet verkeerd klinkt en je als vanzelf aangestoken wordt door het enthousiasme van de artiesten. Dat maakt deze ongeveer een uur durende concertregistratie prima tijdverdrijf.

Patricia Smagge

‘Total Balalaika Show’ verschijnt donderdag 7 juni 2012 op DVD (DVD-box ‘The World of Aki Kaurismäki’).