Tramontana (2009)
Regie: Ramón Gieling | 90 minuten | drama | Acteurs: Luis Soler, Yohana Cobo, Pepa Lopez, Blanca Martinez, Pep Molina, Gorka Lasaosa, Sebastian Haro, Frank Feys, Boris Ruiz, Carles Sales, Hector Claramunt, Carlos Lasarte
‘Tramontana’, de openingsfilm van het Nederlands Filmfestival 2009, speelt rond een mysterieuze zelfmoord. Regisseur Ramón Gieling schreef zelf het scenario van de film en zette het af tegen het dictatoriale regime van Franco. De liefde tussen de oudere Pepet Tremolls en de achttienjarige Rosa Campos de Amor brengt het Spaanse dorp in beroering: gevoelens als jaloezie, versmade liefde, gekrenktheid en morele verontwaardiging nemen de overhand. Als kerkgangers op kerstavond de nachtmis verlaten, zien jongens een sneeuwpop hangen. Zij bekogelen hem met sneeuwballen. Rosa Campos de Amor, een jonge vrouw, schrikt als ze ziet wie het werkelijk is. Het is haar vriend en minnaar, Pepet Tremolls.
Vele jaren later proberen vier mannen uit het dorp de geschiedenis te reconstrueren als tijdens een bingoavond nummer 24 valt en zij hierdoor aan de vervlogen geschiedenis op 24 december herinnerd worden. Omdat niemand van hen precies de toedracht weet van wat er destijds gebeurd is, fantaseren zij er op los. Zo wordt deels uit hun mond en tegen de achtergrond van de gekmakende tramontanewind, het verhaal verteld van de dramatische liefde tussen Pepet, een erudiete en misantropische man van zestig, en de eenvoudige achttienjarige Rosa.
Een mooie vondst in het scenario is dat Gieling veel vragen oproept over de dood van Pepet. Hij beantwoordt die vragen niet rechtstreeks maar laat de dorpelingen er voluit over speculeren en de complottheorieën zijn dan ook niet van de lucht. Is de waarheid nog wel te achterhalen? Heeft Pepet wel of niet eigenlijk zelfmoord gepleegd en was dit dan een eventueel gevolg van de Tramontana? Heeft Rosa Pepet zo het hoofd op hol gebracht en gek van verlangen gemaakt dat ze hem tot zijn daad bracht?
De dorpsgek Federico Costa was hevig verliefd op Rosa, maar zij was onbereikbaar voor hem. Was Federico jaloers en vermoordde hij Pepet? Of waren er nog andere mannen in het dorp die dader konden zijn? Was Rosa eigenlijk gewoon een meisje dat in Pepet de vaderfiguur zag die ze niet had gekend? Was ze wel zo naïef als zij zich voordeed of was zij uiteindelijk toch een snolletje die met Pepet speelde?
De karakters van de hoofdrollen zijn goed tot ontwikkeling gebracht. De rol van Rosa wordt overtuigend vertolkt door de jonge Yohana Cobo. Zij speelde al sterk als de dochter van Penélope Cruz in Pedro Almodóvar’s ‘Volver’. Lluís Soler speelt met verve en bijzonder geloofwaardig de rol van Pepet. Soler is in Spanje vooral bekend door zijn rollen in Spaanse theaterstukken. Andere rollen zijn voor Pepa López, Gorka Lasaosa, Sebastián Haro and Blanca Martinez. Ook deze minder dragende rollen worden prima vertolkt.
Naast de uitstekende casting is ook de locatie van het verhaal goed gekozen. De film speelt zich af in het Catalaanse plaatsje Cadaqués, waar bekende Spaanse kunstenaars als Federico García Lorca, Pablo Picasso en Joan Miró en ook de surrealistische schilder/kunstenaar Salvador Dalí zich vestigden. In het script wordt regelmatig naar Dali verwezen. Anders dan de zonnige zomerbeelden, wanneer hordes toeristen dit plaatje overstromen is het tijdens het verhaal winter en waait de Tramontana langs de bergen. Deze gierende wind verhoogt de mysterieuze sfeer die rond de film en zijn verhaal hangt.
Gieling, die eerder onder andere ‘En un momento dado’ (de veelgeprezen documentaire over het leven en werk van Johan Cruijff in Barcelona) en ‘Joaquín Sabina – 19 dias y 500 noches’ maakte, levert weer een prima stuk cinema af. Poëtisch gefilmd, subtiele humor, fraai ingetogen gespeeld zonder grote gebaren en het landschap rondom Cadaqués is harmonieus ingebouwd in het verhaal. Een warme en ‘arty’ film.
Rob Veerman
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 24 september 2009