Tropa De Elite – Elite Squad (2007)

Regie: José Padilha | 115 minuten | actie, drama, thriller, misdaad | Acteurs: Wagner Moura, Caio Junqueira, André Ramiro, Milhem Cortaz, Luiz Gonzaga de Almeida, Fernanda de Freitas, Bruno Delia, Marcelo Escorel, André Felipe, Thelmo Fernandes, Emerson Gomes, Paulo Hamilton, Bernardo Jablonsky, Fábio Lago, Daniel Lentini, Fernanda Machado,  Thiago Mendonça, Alexandre Mofatti, Erick Oliveira, Otto Jr, Maria Ribeiro, André Santinho, Tenente Renan Patrick Santos, Tinho, Ricardo Sodré, Thogun, Marcelo Valle, Paulo Vilela

‘Tropa de Elite’ speelt zich in 1997 af in de sloppenwijken van Rio de Janeiro. Wetteloosheid en corruptie is daar de norm. In de favelas wonen honderdduizenden onder uiterst armoedige en gewelddadige omstandigheden. Deze sloppenwijken staan volledig onder controle van zwaargewapende drugsbendes die hun eigen territorium hebben. De politie is corrupt, speelt het spel met de drugsbazen mee en laat de drugshandel toe in ruil voor corruptiegeld. Een gewone agent kan vrijwel niet overleven als hij dit spel niet meespeelt.  Het verhaal van de film wordt verteld door een politieofficier van het elitecorps BOPE in de veelgebruikte vorm van de voice-over. De BOPE is als elitekorps niet corrupt en bestrijdt de corruptie bijna net zo meedogenloos als de drugsbazen de drugshandel in de favelas runnen.  Nascimento (Wagner Moura) blikt terug op zijn carrière en vertelt zijn verhaal. Hij loopt al een aantal jaren mee in deze oorlogssituatie en wil er mee stoppen. Hij zit aan de grens van een burn out door de enorme stress van het voortdurende geweld. Daarnaast is zijn vrouw zwanger, zij wil dat hij er mee stopt. Ook thuis zijn er dus spanningen. Hij slikt voortdurend pillen om niet door te draaien en zoekt een opvolger. Het probleem is dat de Paus op bezoek komt en ook de sloppenwijk wil bezoeken. Dat legt een enorme druk op het politiecorps en verklaart waarom de politie-eenheden met gebruik van veel geweld de macht in de sloppenwijken willen heroveren.

Twee jonge agenten, Neto (Caio Junqueira) en Matias (André Ramiro), willen bij het speciale elitecorps, zij zijn de voortdurende corruptie waarmee zij in hun dagelijkse politiewerk te maken hebben zat. ‘Tropa de Elite’ laat ons het verhaal zien van hun opleiding en de oorlog die de BOPE voert met de bendes. Niemand wordt gespaard, er vallen veel doden. Het is voor de gewone politie sowieso onmogelijk om zonder ‘toestemming’ in de favelas door te dringen. Indrukwekkend zijn de beelden van de zware training die de BOPE-kandidaten ondergaan, de gehanteerde drilmethoden zijn op zich bekend uit andere filmverhalen maar blijven onmenselijk zwaar.  Als zijlijn in het scenario is een romance met een medewerkster van een in de sloppenwijken actieve hulporganisatie ingebouwd, met op zich weinig toegevoegde waarde voor het verhaal. Matias leert Maria (Fernanda Machado) kennen bij een rechtenstudie op de universiteit. De latere ontdekking dat hij niet een student is, maar politieagent, maakt uiteraard dat hij niet meer zo de sloppenwijken in kan om haar daar op te zoeken.

‘Tropa de Elite’ is gefilmd onder zware omstandigheden. Tijdens de opnamen werden leden van de filmcrew ontvoerd door bendeleden. Met de sloppenwijken als filmlocaties waren opnamen gevaarlijk en moest vooraf met de plaatselijke drugsbazen worden onderhandeld. Ook filmapparatuur en wapens werden gestolen.  Centraal in het verhaal staat steeds de strijd en de gevechten met de benden. Daardoor bevat de film de nodige confronterende scènes. De snelle montage en het onrustige camerawerk maken het tempo van de film hoog. De moeilijke levensomstandigheden in de favelas zijn imponerend weergegeven. Voor de liefhebber van harde actiefilms valt er derhalve het nodige te genieten. Door de gehele cast is sterk geacteerd.

‘Tropa de Elite’ won verrassend de Gouden Beer 2008 in het Filmfestival van Berlijn. De film brak in Brazilië bezoekersrecords, maar riep ook veel controverses op. De film zou geweld verheerlijken en een eenzijdig beeld schetsen. Hoe dan ook, deze film geeft een in hoge mate realistische indruk van de oorlog die in de favelas wordt gevoerd. Het geweld valt niet te ontkennen en is daarmee realistisch, jaarlijks vallen zo’n duizend doden in schietpartijen. Tegelijkertijd prijst de film enigszins het keiharde optreden van de BOPE en de soms brute tegenmaatregelen, kennelijk als enig mogelijk antwoord in deze omstandigheden. Nuanceringen ontbreken daardoor soms enigszins.  Een indringende en intimiderende film die de rauwe realiteit onopgesmukt en soms weinig genuanceerd over je uitstort. Confronterend, hectisch, schokkend, bloedstollend en spannend!

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 22 mei 2008