United 93 (2006)

Regie: Paul Greengrass | 91 minuten | drama, geschiedenis, thriller | Acteurs: Christian Clemenson, Trish Gates, Polly Adams, Cheyenne Jackson, Opal Alladin, Gary Commock, Nancy McDoniel, David Alan Basche, Richard Bekins, Susan Blommaert, Ray Charleson, Liza Colón-Zayas, Lorna Dallas, Denny Dillon, Trieste Kelly Dunn, April Telek, Olivia Thirlby

Wie goed heeft opgelet in ‘Bloody Sunday’ van Paul Greengrass heeft kunnen zien dat deze Britse regisseur een perfecte formule heeft gevonden voor het verfilmen van waargebeurde drama’s: de Hollywoodfilm als documentaire. Nou ja, bijna dan. Want gelukkig gebruikt hij naast zijn geweldige manier van filmen ook vrijwel onbekende acteurs, los van welk vooroordeel dan ook, en realistische, strakke verhaallijnen. Geen helden, geen romantische ontmoetingen. What you see is what you get. Onlogisch is het dan ook niet dat ‘United 93’, de eerste echte film over 9/11, van hem komt. De film toont de gebeurtenissen van die dag op een zeer nuchtere en waarheidsgetrouwe wijze, vanuit de passagiers van United Airlines vlucht 93, het ‘vierde toestel’ van 9/11 dat als enige haar doel niet bereikte en neerstortte.

Met handheld camera’s en echte beelden en geluidsfragmenten van die dag speelt ‘United 93’ met fictie en realiteit, zonder de standaard scènes waarin iemand op het laatste moment net wel of net niet in het bewuste vliegtuig stapt. In real time wordt de aanslag op het WTC voorafgegaan door het vertrek van de vliegtuigen en wordt spanning opgebouwd door de moeilijke communicatie en verontrustende berichten bij de luchtverkeersleiding. Spanning of druk is moeilijk te omschrijven, maar wel is zeker dat Greengrass met zijn film inspeelt op emoties op een respectabele wijze. En misschien is dat ook wel de kracht van ‘United 93’. Want of het nu ongeloof, angst, woede of verslagenheid is, iedereen voelt iets bij deze film, zonder een bepaalde kant op te worden geduwd. Het zijn steeds korte fragmenten, waarin de gegijzelde passagiers van vlucht 93 druk overleggen hoe zij in actie komen, waardoor je naar een climax toeleeft alsof je zelf in het toestel zit. Toeleeft, omdat je weet wat er gaat gebeuren. En dat maakt de beleving van ‘United 93’ des te intenser.

Nog even over ‘Bloody Sunday’ dan. Die film is natuurlijk onlosmakelijk verbonden met het prachtige nummer van U2. En dat is dan ook net wat ‘United 93’ mist. Een sterke soundtrack. Want of we het nu willen of niet, ‘Overcome’ van Live is al onlosmakelijk verbonden met de gebeurtenissen van 9/11. Net als ‘Paradise Now’ overigens, ook een prachtige film zonder herkenbare soundtrack. En als dat bruggetje toch wordt gemaakt: het enige wat slecht was aan ‘Paradise Now’, was dat de film geen Oscar won. Misschien krijgt Greengrass het wel voor elkaar.

Julien van Alphen

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 29 juni 2006