Unmistaken Child (2008)

Regie: Nati Baratz | 102 minuten | documentaire

Het begrip reïncarnatie bestaat al sinds ver voor Christus en is het bekendst als geloofsovertuiging binnen het Hindoeïsme, Boeddhisme en diverse moderne New Age stromingen. Toch bestaat het ook in het Jodendom, waar het Gilgal heet en hoewel het binnen de Islam en het christendom niet meer wordt erkend heeft ook binnen deze religies het geloof in reïncarnatie ooit bestaan. Het hoe en waarom is niet eenduidig, maar het basisidee is overal hetzelfde: een niet lichamelijk bewustzijn (noem het voor het gemak even de ziel), treedt na het sterven uit het lichaam en keert later terug in een vers lichaam. Doel? Levenslessen leren, of karma oplossen, totdat, en dat is dan weer Boeddhistisch, de staat van verlichting dit bewustzijn bereikt. Volgens de Boeddhisten gebeurt dit allemaal niet vrijwillig, dat kan pas, wanneer de ziel die verlichte staat al heeft bereikt. Het kan dan zelf kiezen om weer terug te keren om bijvoorbeeld de mensheid van dienst te zijn. En om te genieten van al die pracht die onze aardkloot te bieden heeft natuurlijk. Daarvoor zit je in Tibet wel goed. Daar komt nederigheid, een van de belangrijkste Boeddhistische deugden, vanzelf, wanneer je je overgeeft aan alle pracht en praal die die overdonderende natuur je te bieden heeft. Met al die prachtige gebergten, met meren en watervallen en uitgestrekte valleien met bossen en riviertjes. En dan zien we het alleen nog op film! Even zitten we in een totaal andere wereld. Die ook primitief is overigens.

Je zou met al dat moois bijna vergeten dat de mensen daar straatarm zijn en zich elke dag helemaal suf moeten werken om rond te komen, als dat überhaupt al lukt. Vergeleken met die mensen zijn de monniken rijk, heel rijk. Ze hebben mooie, schone kleren en elke dag een vol bord met eten. Ze moeten wel veel mediteren en er zijn alleen maar mannen. Hoe dan ook, voor ouders is het niet alleen een eer om hun kind aan het klooster te mogen afstaan, maar ook een verzekering van de toekomst van dat kind. Velen verzinnen de meest gekke verhalen om Tenzin te doen geloven dat hun kind ‘de ware’ is. Wat overigens niet wegneemt dat er niets moeilijker is voor ouders, dan het afstaan van hun kind. En dat moment komt natuurlijk en is zeer ontroerend. Ontroerend is ook de toewijding van Tenzin. Prachtig om te zien met hoeveel respect en mededogen hij de mogelijke kandidaten en hun ouders behandelt. En hoeveel geduld hij heeft. Indrukwekkend is het als hij, na een lange zoektocht, zijn meester gevonden heeft en hem ontegenzeglijk herkent in een opvallend wijs kind van nog geen twee!

Overigens bestaat het Engelse woord unmistaken eigenlijk niet. Het woord dat men had moeten gebruiken is unmistakable, wat betekent: onmiskenbaar. Toch dekt unmistaken goed de lading, want men gaat er hiervan uit dat de handeling van herkenning al heeft plaatsgevonden en er na die handeling inderdaad geen twijfel over bestaat: dit kind is de reïncarnatie van Lama Konchog. Hoe men tot dit bewijs is gekomen is voor Nederlandse begrippen niet bepaald alledaags, laat staan toetsbaar en toch is het onmiskenbaar. Even ter vergelijking: in Nederland wordt een bekende helderziende berecht vanwege het verstrekken van misleidende informatie aan een hulpzoekende (ook een bekende Nederlander), met fatale gevolgen voor die laatste. De eerste probeert zich te verdedigen met aan haar ‘doorgegeven’ waarheden. Maar die bewijsvoering is onmogelijk aangezien ze zich beroept op volgens de rechtbank niet empirisch toetsbare bronnen. Begrijpelijk zou je zeggen, het zou een mooie boel worden in die rechtszaal, met al die ‘doorgegeven’ waarheden. Maar aan de andere kant: in Tibet wordt dus de opvolger van een belangrijk geestelijk leider met behulp van astrologie en droomduiding opgespoord. De astroloog zegt: “de naam van zijn vader begint met een ‘a’ en je moet daar en daar zoeken.” En hij krijgt gelijk. Dan kan je natuurlijk reageren met de vraag hoe je dan zeker weet dat dat jongetje dat ze vinden ook werkelijk de incarnatie van die Lama is? Het antwoord is: ga kijken en sta versteld, want na het zien van ‘Unmistaken Child’ is er toch weinig grond over om te twijfelen aan de onmiskenbaarheid deze incarnatie. Werkelijk gelooflijk!

Arjen Dijkstra

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 4 juni 2009