Vampire Circus (1972)

Regie: Robert Young | 87 minuten | horror | Acteurs: Adrienne Corri, Thorley Walters, Anthony Higgins, John Moulder-Brown, Laurence Payne, Richard Owens, Lynne Frederick, Elizabeth Seal, Robin Hunter, Domini Blythe, Robert Tayman, John Bown, Mary Wimbush, Christina Paul, Robin Sachs, Lalla Ward, Skip Martin, David Prowse, Roderick Shaw, Barnaby Shaw, Milovan, Serena, Jane Darby, Sibylla Kay, Dorothy Frere, Sean Hewitt, Giles Phibbs, Jason James, Arnold Locke

‘Vampire Circus’ dateert uit 1972 en is afkomstig van de Hammer House of Horror studio’s. En de opening is veelbelovend: de nodige actie in een hoog tempo, veel hardhandige confrontaties met daarbij gepaard gaande bloederige effecten, een dure eed dat er in de toekomst wraak op de dorpelingen genomen gaat worden, de dorpelingen die hun woede met vlammende toortsen op het kasteel van de graaf koelen… het is een sfeervolle en veelbelovende inleiding voor de duistere tijden die zich zullen gaan aandienen. En dat wordt qua sfeeropbouw ook in een aantal opzichten ook waargemaakt wanneer vijftien jaar na de openingsscène de pest zich in het dorpje aandient. Ook komt er een rondreizend zigeunercircus zijn kunsten vertonen. Een circus ademt op zich vaak al een sfeer van mysterie en magie uit, hier wordt dat nog eens vergroot doordat het als dekmantel dient voor een verscheidenheid aan vampiers en andere buitenissige circusartiesten die kwaadaardige bedoelingen hebben. Onder de circusartiesten bevinden zich ook zigeuners die zich in roofdieren kunnen veranderen. Voeg daaraan wat circusvoorstellingen toe en de nodige van spookachtige muziek vergezelde onwerkelijke beelden in de spiegelgalerij ‘the mirror of life’ en er is sprake van een film die al snel als een van de meer sfeervolle vampierfilms van de Hammer-studio’s aangemerkt kan worden.

Pluspunt daarbij is dat zich onder de zigeuners van het circus familieleden van de door de dorpelingen omgebrachte vampier graaf Mitterhaus bevinden, die hem uit het graf willen laten opstaan en ook wraak op de dorpelingen willen nemen. Het vervelende voor de dorpelingen is dat iedereen die uit Schtettel wil ontsnappen wordt neergeschoten door scherpschutters uit de omringende dorpen die niet willen dat de pest zich vanuit Schtettel verspreidt. Hulp van buitenaf is daarmee ook niet zo makkelijk in te roepen en dus kunnen de vampiers voortdurend hun bloeddorst op de dorpelingen botvieren. Dit resulteert in de nodige achtervolgingen, schrikmomenten, confrontaties van de meest uiteenlopende aard en op wrede wijze gemaakte slachtoffers die de vampiers in diverse gedaanten onder de dorpelingen maken. Ook de nodige bloederige effecten passeren de revue, vergezeld van attributen die de vampierfan maar al te bekend zal voorkomen: crucifixen, houten staken, schietwerk met kruisbogen, een onthoofding, doorboorde vampierharten en aanverwant hak-, steek- en bijtwerk. De liefhebber van dit soort beelden zal het weten te waarderen, en het draagt tezamen met de gotische sets en keurige kostuums eens te meer bij aan de duistere sfeer die deze productie kenmerkt.

Een herhaaldelijk in een aantal opzichten surrealistische sfeer ook, hoewel dat in diverse scènes wel wat te ver wordt doorgevoerd. Vampiers die zich ook in panters kunnen veranderen? En er niet tegenop zien om dit tijdens een voorstelling voor het oog van de dorpelingen te doen? Die hier niet eens zo bijster vreemd van opkijken of er verder wat achter zoeken? Terwijl ze toch de nodige vervelende ervaringen met vampiers hebben? Sfeerverhogende beelden, dat zeker, maar op sommige punten toch wat te ver doorgevoerd om verschillende wendingen in het verhaal hun geloofwaardigheid helemaal te laten behouden. Ook op andere punten zijn er wat op- en aanmerkingen te maken. De speciale effecten komen niet altijd even overtuigend over en sommige gebeurtenissen, en ook de volgorde ervan, komen soms wat onlogisch over gezien de perikelen die zich daaraan voorafgaand hebben afgespeeld. Ook is het tempo soms wat laag en waren, zeker in het middenstuk van de film, wat meer confrontaties met een gehalte zoals in de openingsscène, welkom geweest. Niettemin overstijgen de pluspunten duidelijk de minpunten en vormen ze datgene wat deze film voor de horrorfan de moeite waard maakt.. Degelijk acteerwerk verder van de meeste betrokkenen.

Hoewel er geen al te bekende acteurs in voorkomen, zijn de optredens van de acteurs en actrices die de zigeuners vorm geven van dusdanige aard dat de aantrekkelijke kanten van het kwaad in de vorm van vampirisme duidelijk naar voren komen. Dit temeer daar de dorpelingen die de strijd met de intrigerende circuslui aanbinden weinig tot de verbeelding spreken. Temidden van de zigeuners vallen vooral Adrienne Corri en Skip Martin als de leidster en de clown van het circus op. Jammer alleen dat juist de meest tot de verbeelding sprekende vampier, de in de openingsscène zo prominent aanwezige graaf Mitterhaus, vormgegeven door Robert Tayman, niet meer schermtijd krijgt toebedeeld, want zijn charismatische verschijning met zijn daarbij gepaard gaande kwaadaardige handelingen hadden het horrorgehalte in deze productie nog aardig op kunnen schroeven. Een opmerkelijke film, deze Hammer-productie, door de mix van diverse elementen die in een enkel verhaal zijn ondergebracht. Mede daardoor een van de meest sfeervolle vampierfilms die Hammer ooit heeft uitgebracht ook, en een film waarin duidelijk is dat de opbouw en het vasthouden daarvan ook een van de voornaamste uitgangspunten is geweest. En daar is regisseur Robert Young keurig in geslaagd, zodat deze film met de zich erin optredende perikelen de Hammer- en horrorliefhebbers meer dan voldoende entertainment te bieden heeft.

Frans Buitendijk