Violet (2014)

Regie: Bas Devos | 82 minuten | drama | Acteurs: Cesar De Sutter, Koen De Sutter, Mira Helmer, Raf Walschaerts

Op een beveiligingscamera van een zielloos winkelcentrum is een groepje hangjongeren te zien. Ze groeten elkaar, sjacheren een beetje rond en hebben geen oog voor de winkels om hun heen. Hun aanwezigheid oogt doelloos, maar wanneer ze twee argeloze generatiegenoten in het vizier krijgen komt daar snel verandering in. De abrupte confrontatie mondt uit in een kleine vechtpartij. Het lijkt ogenschijnlijk zonder groot gevaar, totdat één van de aangevallen jongens in elkaar zakt. De andere kijkt zwijgzaam toe. Het geluidloze beeld van de camera registreert het hele gebeuren.

Behalve dat deze opening enigszins makkelijk en conventioneel is, is het in zekere mate ook zeer effectief. De afstandelijke maar objectieve weergave heeft niet alleen een schrikachtige impact, maar tegelijkertijd bagatelliseert het de aanval ook. Want het is niet zozeer de aanval die in ‘Violet’ van belang is, maar vooral de uitwerking die het heeft op Jesse, het toekijkende tweede slachtoffer, die alles passief heeft ondergaan. Vragen als wie de daders waren en waarom ze überhaupt tot de aanval overgingen, zijn niet belangrijk.

Die passiviteit wordt hem nagedragen wanneer hij weer onder vrienden is. Waarom is hij niet tussenbeide gekomen? Waarom heeft hij zijn beste vriend Jonas niet geholpen? Waarom is hij zelf niet aangevallen? De onzekerheid begint meer en meer aan hem te knagen. Het speciale aan ‘Violet’ is dat de film daarbij heel dicht tegen Jesse aankruipt.

Het is persoonlijke traumaverwerking van Jesse die in ‘Violet’ voorop staat. De film hanteert daarbij een erg gevoelsmatige stijl. Het geluid heeft daarin een voorname functie. Dialogen zijn vrijwel afwezig. Het is niet dat er helemaal niet gecommuniceerd wordt, maar de conversaties zijn veelal gewoonweg niet te horen. Daarnaast zijn er volop andere geluidseffecten die het zintuiglijk vermogen van Jesse aantasten. ‘Violet’ speelt een vernuftig spel met de ruimtelijke filmdiëgese. De belevingswereld van Jesse bevindt zich in de regelmaat on-screen. Zijn vervreemding van de mensen om hem heen zorgen ervoor dat de buitenwereld zich daadwerkelijk in een ander universum lijkt af te spelen. Zo leeft Jesse in zijn eigen kleine, sterk begrensde biotoop, waarin de kans tot ontsnappen tot het nulpunt is gereduceerd.

De ongewone beeldratio van 4:3 geeft bijval aan de subjectieve belevingswereld van Jesse door hem in het centrum van dat beeld te zetten. Op die eenzame momenten is hij bovendien in full focus te zien. Zijn blikveld hult zich in een onscherpe mist. Ramen en andere afscheidingswanden vergroten de afstand tussen hem en zijn naasten. Zijn gelaat verschuilt zich achter zijn lange haar. De drukkende camera is veelal van achteren gepositioneerd. De rest van de wereld lijkt zich zo ook in letterlijke zin buiten hem om te spelen. Het leven gaat grotendeels verder en hoewel hij bij alle machte probeert de aansluiting te vinden, is zijn leven stilgezet. Ook de vervreemdende licht- en kleureffecten de die de scènes met elkaar verbinden en de uiterst secure belichting tonen de subjectieve gemoedstoestand van de tiener. Dat ontregelende karakter werkt knap tot door de toeschouwer. ‘Violet’ kruipt tastbaar onder de huid.

Hoofdpersonage Jesse (César de Sutter) speelt alles geloofwaardig. Stoer en strijdvaardig aan de ene kant, vooral hulpeloos, intens droevig en vol opgekropte woede aan de andere kant. Het overrompelende ‘Violet’ zoekt het in visuele fijnzinnigheid. Dat het, overige stilistische geweldige, laatste shot breekt met die subtiliteit doet niks af aan de kwaliteiten van het verhaal. Sterke film.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 6 november 2014