Vivienne Westwood (1990)

Regie: Gillian Greenwood | 51 minuten | documentaire

Wie denkt dat rebelse muziekgroepen als The Sex Pistols en The Ramones het tijdsbeeld van de punk bepaalden, heeft het mis. Degene die écht een stempel gedrukt heeft op die periode is de Britse mode-ontwerpster Vivienne Westwood. Samen met haar toenmalige partner Malcolm McLaren was zij degene die de opvallende kleedstijl met de veiligheidsspelden, fietskettingen en gescheurde stoffen bedacht. De televisiedocumentaire ‘Vivienne Westwood’ (1990) van Gillian Greenwood blikt terug op het leven en de carrière van de excentrieke modekoningin en kijkt over haar schouder mee als ze werkt aan haar nieuwste collectie. Westwood zelf vertelt haar verhaal en legt uit waar ze haar inspiratie vandaan haalt.

Wat opvalt aan Westwood is haar oranjerode haar. Ooit, in 1971, mat ze zichzelf een wit stekelkapsel aan: haar eerste modestatement. Tot haar ontmoeting met McLaren – een vriend van haar broer – in 1965 was ze een brave jonge moeder. Hij is het die het vuur in haar aanwakkert. Het vuur dat er altijd heeft gezeten, maar waar gewoon even wat olie op moest worden gegooid. Ze verlaat haar man en verhuist met McLaren naar Londen, waar ze een bohemienachtig bestaan leiden. Ze openen een winkeltje waar ze kleding uit de jaren vijftig verkopen. Al gauw kruipt Westwood zelf achter de naaimachine om geheel eigen ontwerpen te maken. Eigentijds en provocerend. Spiky halsbanden, scheermessen en bondage-elementen waren ineens mode-items. Kledingstukken werden verscheurd en weer aaneen geregen en voorzien van rebelse teksten. McLaren en Westwood schopten graag aan tegen burgerlijkheid, de gevestigde orde, het gezag en de consumptiemaatschappij: via hun kleding is de punk geboren.

Pas wanneer de punkrage achter de rug is, begin jaren tachtig, en haar relatie met McLaren over is, begint Westwood zichzelf te zien als modeontwerpster. Haar stijl ontwikkelt ze verder. Haar kleding kenmerkt zich door het gebruik van klassieke en traditionele stoffen en kledingstukken, maar dan in een eigentijdse vorm. Befaamd zijn haar modelijnen ‘Pirates’ (1981), ‘Savage’ (1982), ‘Buffalo Girls’ (1983) – haar werk uit de latere jaren tachtig doopte ze ‘The Pagan Years’. In de documentaire zijn genoeg voorbeelden te zien van haar opvallende kleding; fragmenten uit modeshows maar ook sfeervolle filmpjes met modellen. Modekenners, die helaas niet bij naam genoemd worden, plaatsen Westwoods ontwerpen onder de noemer ‘kunst, maar toch draagbaar’. De bijdragen van de ontwerpster zelf en McLaren zijn erg waardevol, maar er hadden best wat meer betrokkenen geïnterviewd mogen worden om het plaatje compleet te maken. Westwood laat bovendien niet het achterste van haar tong zien, waardoor er toch altijd wat afstand blijft. Hoewel ze duidelijk vertelt over haar verleden en haar beweegredenen, echt persoonlijk wordt ze nooit.

De film is bovendien wat gedateerd. Ten tijde van deze documentaire was Westwood nog sterk gekant tegen het Britse koningshuis; inmiddels is ze geridderd tot ‘Dame Vivienne’ en dragen leden van de Koninklijke familie (Princess Eugenie, de dochter van Prince Andrew en Sarah Ferguson, en Camilla Parker Bowles, echtgenote van Prince Charles) haar ontwerpen. Al is het dan wel weer typisch Westwood dat ze tijdens de ceremonie waarin ze toetrad tot de Order of the British Empire (OBE) geen onderbroek aanhad en zich zo maar al te graag liet fotograferen. De documentaire ‘Vivienne Westwood’ is de moeite waard voor iedereen die interesse heeft in mode, kunst en het punktijdperk. Vooral haar werk komt uitgebreid aan bod. Over haarzelf blijkt de excentrieke Britse minder openhartig en dat maakt deze film inzichtelijk maar afstandelijk en niet zo diepgravend als je zou willen. Bekijk als aanvulling op deze film eens ‘Vivienne Westwood’s London’ (2011) van Howard Brull.

Patricia Smagge