Wag the Dog (1997)

Regie: Barry Levinson | 97 minuten | komedie | Acteurs: Robert DeNiro, Dustin Hoffman, Anne Heche, Denis Leary, Willie Nelson, Andrea Martin, Kirsten Dunst, William H. Macy, John Michael Higgins, Suzie Plakson, Woody Harrelson, Michael Belson, Suzanne Cryer, Jason Cottle, David Koechner

Waarom kwispelt een hond met zijn staart? Omdat de hond slimmer is dan zijn staart. Anders zou de staart kwispelen met de hond. Niet iedereen zal bij het lezen van dit raadseltje gelijk weten waar het over gaat. Maar vul voor ‘hond’ eens ‘regering’ in en voor ‘staart’ ‘media en volk’ en er staat ineens iets heel anders. Het is het motto van de politieke satire ‘Wag the Dog’ uit 1997 van regisseur Barry Levinson. Het verhaal van de film kwam akelig dicht bij de werkelijkheid, want juist in die periode werd de Amerikaanse president Bill Clinton door ene Monica Lewinsky beschuldigd van seksuele intimidatie. Om de aandacht daarvan af te leiden dreigde Clinton de oude kwestie rond Irak weer op te rakelen. En ook eerdere onverklaarbare acties, zoals het binnenvallen van het onbeduidende Caribische eilandje Grenada door Ronald Reagan in 1983, zouden louter als doel hebben gehad het volk om te tuin te leiden.

In ‘Wag the Dog’ staat de Amerikaanse president aan de vooravond van zijn mogelijke herverkiezing. In een onbewaakt moment vergrijpt hij zich echter aan een minderjarige padvindster in zijn Oval Office. Om ervoor te zorgen dat dat niet uitlekt, wordt de hulp ingeroepen van spin doctor Conrad Brean (Robert De Niro). Onder het motto ‘change the story, change the lead’ verzint hij een oorlog met Albanië. Waarom juist dat land? Omdat het een sinistere naam heeft en geen enkele Amerikaan het weet te lokaliseren… Om deze fictieve oorlog zo overtuigend mogelijk te brengen wordt de gearriveerde Hollywoodproducent Stanley Motss (Dustin Hoffman) ingeschakeld. Hij voorziet de nieuwszenders van levensecht – maar in werkelijkheid gemanipuleerd – beeldmateriaal en Willie Nelson schrijft een heus propagandalied om de vaderlandsliefde aan te wakkeren. Uiteraard wordt er ook een oorlogsheld opgetrommeld. In werkelijkheid is dit een gevangene, die voor problemen zorgt. De media nemen alles klakkeloos van elkaar over, waardoor het moeilijk wordt níet te geloven dat er oorlog is.

Ruim veertig jaar jaar geleden reduceerde Stanley Kubrick in ‘Dr. Strangelove’ de Koude Oorlog tot een vlaag van waanzin. In 1992 ontrafelde Tim Robbins het politieke verkiezingscircus met ‘Bob Roberts’ en in 1998 was John Travolta te zien als Bill Clinton himself in de film ‘Primary Colors’. De satire vindt vooral een dankbaar onderwerp in de Amerikaanse politiek, die waarschijnlijk nog dolgedraaider is dan een film kan verwerken. ‘Wag the Dog’ mag je vooral zien als een bevestiging van de dubieuze patriottische inborst van de Amerikanen. Politiek is entertainment en Hollywood munt uit in borstklopperij. De film van Barry Levinson (‘Rain Man’ en het recente, eveneens politieke ‘Man of the Year’) liep bij de release niet achter de feiten aan, zoals meestal bij films het geval is, maar was uiterst actueel en bovendien zelfrelativerend. Een sterke troef van ‘Wag the Dog’, waarvoor David Mamet (‘The Verdict’, ‘Glengarry Glen Ross’) en Hilary Henkin het script schreven, die daarvoor voor een oscar genomineerd werden. Zij baseerden zich op het boek ‘American Hero’ van Larry Beinhart.

De hoofdrollen is de film worden door niet de minste acteurs vertolkt. Robert De Niro is overtuigend als Conrad Brean, maar mist toch de bevlogenheid die hij had in zijn beste films (‘Raging Bull’, ‘Mean Streets’). Dustin Hoffman daarentegen is uitstekend als de ijdele en egocentrische filmproducent die smacht naar erkenning. Hij ontving hiervoor zijn zevende oscarnominatie (hij won twee keer). Bijrollen zijn er van Anne Heche, Denis Leary, Woody Harrelson, William H. Macy, Kirsten Dunst en Willie Nelson. Een cast om u tegen te zeggen dus. Helaas kunnen zij niet voorkomen dat de film, na een sterk begin met hilarische vondsten en venijnige dialogen, halverwege afzakt tot het niveau van een klucht. Bovendien is de ontknoping te zwak om een onuitwisbare indruk te maken. ‘Wag the Dog’ had een onvergetelijke bijtende satire kunnen worden, maar ontspoort in het laatste deel helaas behoorlijk. Dat de film toch nog kijkbaar is gebleven is te danken aan het overschot aan talent, zowel voor als achter de camera’s.

‘Wag the Dog’ heeft een boeiend uitgangspunt en begint uitstekend. Helaas weet de film dat niveau niet de hele tijd vast te houden. En dat ondanks de geweldige cast. Desondanks biedt de film een aardige blik op de wijze waarop machthebbers het beeld van de massa manipuleren door middel van de media. Het zet je aan het denken. Want, hoeveel procent van de beelden die wij dagelijks op het journaal zien is eigenlijk echt?

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 23 april 1998