Wheels of Terror – The Misfit Brigade (1987)

Regie: Gordon Hessler | 100 minuten | actie, avontuur, drama, oorlog | Acteurs: Bruce Davison, David Patrick Kelly, D.W. Moffett, Jay O. Sanders, Keith Szarabajka, Oliver Reed, David Carradine, Branko Vidakovic, Slavko Stimac, Boris Komnenic, Andreja Maricic, Klaus Pagh, Anton Sosic, Svetislav Goncic, Gordana Bjelica, Irena Prosen, Lidija Pletl, Danica Maksimovic, Annie Korzen

In de jaren tachtig waren B-films nog echte B-films, vanaf de eerste minuut was het duidelijk waar je naar zat te kijken: een B-film. Wat typeert een B-film? Bij een B-film is alles tweederangs; de acteurs, de belichting, de set, de effecten, het script. Bij B-films moesten de makers het met de oude sets van andere films doen, met acteurs die ruimschoots voorbij hun hoogtepunt waren of waarvan nog niemand had gehoord en de speciale effecten waren van ruim een decennium eerder. En dat waarschijnlijk allemaal omdat een of andere vage producent een script wilde verfilmen waaraan de ratten niet eens wilden snuffelen.

Of, en dat is ook nog wel eens het geval, omdat het script te controversieel is, te veel afwijkt van wat als smaakvol en acceptabel wordt beschouwd. Soms is zo een B-film juist daarom interessant: we krijgen eens iets heel anders te zien dan wat we gewend zijn. Echter heel vaak zijn B-films niet veel meer dan een herhaling van een commercieel succes van een paar jaar eerder en proberen deze films niet veel anders dan nog even mee te teren op dat succes.

Veel van de producties van de afgelopen vijftien jaar zien er stukken beter uit dan hun voorgangers: productiemiddelen zijn goedkoper geworden want er hoeft niet meer op het dure film geschoten te worden, want dit kan digitaal. Wat aan film bespaart wordt kan dus in acteurs en aan de aankleding worden besteed. Daarbij komt dat dankzij digitale animatie ook nog eens flink bespaard kan worden op stunts en dure decorstukken; met een druk op de knop kunnen we tien soldaten veranderen in een heel leger dat op Mars de strijd aanbindt met kwaadaardige aliens. Daarvoor gebruik je gewoon de software die al voor een andere film is ontwikkeld.

De B-film van deze tijd is daarom soms niet meer te onderscheiden van de grotere broer: de A-film. Waar het natuurlijk nog wel op stuk kan lopen is het script, een goed verhaal is het enige dat niet in geld is uit te drukken. Hollywood wil nog wel eens twintig of meer scriptschrijvers op een scenario zetten voor hun dure producties, maar ook dat is geen garantie dat je een goed verhaal krijgt. Denk maar eens aan het Ridley Scott’s ridicule ‘Prometheus’ (2012).

En dan, is ‘Wheels of Terror’ (1987) – een film over een Duits tankcommando van misdadigers aan het Oostfront – een B-film? Waar zullen we eens beginnen? De belichting is vrij netjes gedaan, een lekker fris beeld. Vreemd is wel dat het licht in elke scène precies hetzelfde is; of ze nu in de kazerne, een hut of in een tank zitten, allemaal hetzelfde heldere licht dat van alle kanten lijkt te komen. Het is alsof we in een televisiestudio zitten en dat is ook niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat regisseur Gordon Hessler vooral veel televisieproducties heeft gedaan, waaronder werk voor Hitchcock. De acteurs komen ook uit dezelfde hoek. Op zich prima acteurs en we hebben ze allemaal wel eens voorbij zien komen in de jaren negentig, maar wederom vooral bekend van TV en geen ensemble om echt voor warm te lopen.

Het is verder duidelijk dat Hessel op het oefenterrein van het leger in het voormalige Joegoslavië wat schoten mocht lossen en wat rondjes mocht rijden over de heide met de aanwezige tanks. Verwacht hier geen spectaculaire actie scènes a la D-Day in ‘Saving Private Ryan’ (1998), de tanks moesten waarschijnlijk weer voor het vallen van de avond terug op hun plek zijn. En wat je zelf niet kan filmen daarvoor heb je altijd nog historisch beeldmateriaal van bijvoorbeeld vliegtuigbombardementen.

Rest nog het verhaal; tja, dat is wat dunnetjes, maar het moet worden gezegd: ‘Wheels of Terror’ is ondanks zijn duidelijke B-film DNA best wel erg vermakelijk. Een tankcommando van Duitse misdadigers die als straf moeten vechten aan het Oostfront zijn de good guys en dat weet je omdat ze met een Amerikaanse tongval spreken, terwijl de foute Duitsers Engels praten met een Duits accent, en daarbij hebben de helden natuurlijk een hekel aan de Nazi’s en de SS.

Militairen die een hekel hebben aan hun superieuren en die zij ook nog eens om zeep helpen wanneer ze er de kans toe krijgen, dat kan je je in een Amerikaanse variant niet voorstellen. Daar zijn de betere B-films dan weer voor: de horror van de oorlog combineren met onderbroekenlol en de hoofdrolspelers lekker foute dingen laten doen die we eigenlijk wel goed vinden.

Quentin Tarantino moet zeker ook naar ‘Wheels of Terror’ hebben gekeken, want het einde van ‘Inglourious Basterds’ (2009) is vergelijkbaar. In ‘Wheels of Terror’ worden David Carradine en Oliver Reed nog snel even voor de aftiteling geëxecuteerd, en Tarantino laat als uitsmijter een hakenkruis in het hoofd van Christoph Waltz graveren. Twee lekker onnodig brute eindes waar niets meer aan toegevoegd hoeft te worden. ‘Wheels of Terror’ is pretentieloos vermaak van de oude B-stempel voor de liefhebbers of de minder kieskeurige kijkers.

Alberto Ciaccio

‘Wheels of Terror’ verschijnt vrijdag 4 oktober 2013 op DVD.