Wild Alaska – Alaska: Earth’s Frozen Kingdom (2015)

Regie: Jane Atkins | 150 minuten | documentaire | Voice-over: Dougray Scott

Alaska wordt door velen gezien als America’s last wild frontier. In het meest noordwestelijk gelegen gebiedsdeel van de Verenigde Staten tiert de natuur nog welig en zijn grote menselijke nederzettingen schaars. Het Alaskaanse landschap is vooral gevormd door gigantische ijskappen en gletsjers en wordt doorsneden door rivieren, meren en imposante bergkammen. Door het landklimaat bestaat er een sterke scheiding tussen de seizoenen en is het enorme gebied alleen geschikt voor geboren overlevers. Zware tijden voor bepaalde dieren betekenen juist goede tijden voor andere soorten. Wat oneetbaar is voor de ene betekent overleven voor de ander.

De driedelige, door de BBC vervaardigde documentairereeks ‘Wild Alaska’ neemt de kijker mee op een fraaie ontdekkingstocht door Alaska. Als format is gekozen voor het volgen van de seizoenen. In elke aflevering staat een seizoen centraal, waarbij de herfst grotendeels buiten beschouwing wordt gelaten. De eerste aflevering richt zich op de overgang van de winter naar de lente, een door mens en dier omarmde periode waarin de barre winterkou langzaamaan plaats maakt voor de uitbundigheid van de Alaskaanse voorjaarsnatuur. De in de tweede aflevering getoonde zomer, waarin de dagen langer worden en voedsel gemakkelijker en in een grotere kwantiteit te vinden is, vormt voor mens en dier de periode om te oogsten. Dat is het duidelijkst te zien aan de grizzlyberen, krachtige iconen die symbool staan voor de ruige Alaskaanse wildernis. De dieren doen zich in de zomermaanden massaal tegoed aan migrerende zalmen, mosselen en vele kilo’s plantaardig voedsel om de vetreserves aan te leggen die noodzakelijk zijn om de barre winters te overleven. De winter heeft in Alaska twee contrasterende kanten. Aan de ene kant zijn er de schilderachtige sneeuwlandschappen die het goed doen op elke ansichtkaart. Maar de winter is ook een tijd van kou en honger die jaarlijks vele dierenlevens eist en in termen van lichamelijke fitheid het kaf van het koren scheidt.

Die diverse aspecten van de natuur in een van de meest ongerepte gebieden op aarde worden in ‘Wild Alaska’ op prachtige wijze in beeld gebracht. Zo kunnen kijkers onder meer genieten van vissende beren, om voedselresten kibbelende Amerikaanse zeearenden en jagende wolven, dieren en taferelen die natuurlijk niet mogen ontbreken in natuurfilms over de Noord-Amerikaanse wildernis. Maar de meest opmerkelijke beelden zijn wellicht die van potvissen die het hebben voorzien op de vangst van Alaskaanse vissers. De immense zeezoogdieren plukken heel behendig en nagenoeg ongezien de vislijnen kaal en laten hun menselijke concurrenten geregeld verbouwereerd en grotendeels met lege handen achter. Daarnaast is er ook aandacht voor de mensen die Alaska hun thuis mogen noemen, net als de dieren vaak innovatieve en geharde overlevingskunstenaars die weten hoe ze moeten omgaan met de extreme klimaatgrillen en uitdagingen die hun leefomgeving opwerpt. In de eerste aflevering zijn we bijvoorbeeld getuige van de traditionele manier waarop de lente wordt ingeluid in Alaska. Op 1 maart zagen de Alaskanen namelijk een kruis uit het hart van de bevroren rivier, waar vervolgens een driepoot in wordt geplaatst. Als het object omvalt, is dat het teken dat de lente officieel is begonnen. De lente wordt overigens ‘de breuk’ genoemd in Alaska omdat het voorjaar de winter van de zomer (de twee extreemste seizoenen in het gebied) van elkaar scheidt. Daarnaast zijn we ook getuige van het ambacht van een kleinschalige visser die al jarenlang zalmen vangt en de vissen op traditionele wijze rookt in zijn eigen schuur. Zoals we gewend zijn van de BBC wordt alles met veel oog voor detail gebracht en spatten de beelden qua helderheid soms bijna letterlijk van het scherm. Het commentaar van de Schot Dougray Scott is niet zo hypnotiserend en enthousiasmerend als dat van iemand als David Attenborough, maar zeker ook niet slecht.

Met ‘Wild Alaska’ heeft BBC Earth opnieuw in de roos geschoten en een documentairereeks afgeleverd die een aanwinst is voor elke filmcollectie.

Frank Heinen

Waardering: 4

DVD- en blu-ray-release: 24 juli 2015