Woman in Gold (2015)

Regie: Simon Curtis | 109 minuten | drama | Acteurs: Helen Mirren, Ryan Reynolds, Daniel Brühl, Katie Holmes, Tatiana Maslany, Max Irons, Charles Dance, Antje Traue, Elizabeth McGovern, Jonathan Pryce, Frances FIsher, Moritz Bleibtreu, Tom Schilling, Allan Corduner, Henry Goodman, Nina Kunzendorf

Was het haar puur om het geld te doen? In de film ‘Woman in Gold’ (2015) beweert Maria Altmann (Helen Mirren) van niet. Toch kun je de gedachte aan Altmann als geldwolf niet altijd bedwingen. Dat komt met name doordat regisseur Simon Curtis (‘My Week with Marilyn’, 2011) de emotionele relatie tussen Altmann en haar door Gustav Klimt vereeuwigde tante niet volledig weet uit te diepen. Mirren doet haar best om die emotie toch de ruimte te geven, maar slaagt daar net niet helemaal in. Waar hebben we het over? Eind jaren negentig werd de staat Oostenrijk aangeklaagd door de inmiddels hoogbejaarde Altmann. Via het gerecht probeerde ze vijf kunstwerken van Klimt terug te vorderen. Kunstwerken die volgens haar nog altijd eigendom waren van haar familie. De Oostenrijkse overheid, die de schilderijen al jaren in de Weense Galerie Belvedere tentoonstelden omdat ze van mening was dat de werken niet voor het kunstminnend publiek verborgen mocht blijven, beriep zich op een testament waarin zou hebben gestaan dat de oom van Altmann de Klimts aan de staat had nagelaten. Wie had gelijk?

De rechtszaak staat centraal in ‘Woman in Gold’. Altmann, die na de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk had ingeruild voor de Verenigde Staten en door Mirren neergezet als koppige en kordate oude dame, krijgt bij haar strijd om rechtvaardigheid steun van de jonge advocaat E. Randol Schönberg (Ryan Reynolds), net als zij een Amerikaan met Oostenrijkse roots en bovendien eveneens afkomstig uit een vooraanstaande familie (hij is de kleinzoon van componist Arnold Schönberg). “Ze is de Mona Lisa van Oostenrijk, denk je dat ze haar zomaar laten gaan?” stelt hij terecht vraagtekens wanneer Altmann hem benaderd om haar te helpen. Wie verwacht dat ‘Woman in Gold’ louter een rechtbankdrama is, heeft het mis. De terugkeer naar haar geboortegrond in Wenen, rakelt namelijk de nodige pijnlijke herinneringen op bij Maria. Herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, waarin ze gevormd werd. Ze is een van de weinigen van haar familie die aan de nazi’s wist te ontkomen. Haar onverwerkte trauma’s hebben haar zo ver gebracht dat ze de confrontatie met haar verleden voor de allerlaatste keer aan wil gaan, om de enige vorm van gerechtigheid te bewerkstelligen die haar nog rest: het terugwinnen van de schilderijen van haar familie. En dan met name het iconische, met goud ingelegde ‘Portret van Adèle Bloch-Bauer I’, haar tante, dat na de oorlog gestolen werd door de nazi’s.

De belangrijkste bron van Simon Curtis is het boek van E. Randol Schönberg en de regisseur volgt diens richtlijn vrij nauwgezet. De nadruk ligt daardoor bij de rechtszaak, waardoor er minder aandacht lijkt te zijn besteed aan de flashbacks. Natuurlijk ziet het er allemaal prachtig uit (al kun je je vraagtekens zetten bij de keuze voor de kleurstelling) – in de scènes die in Wenen spelen wordt zelfs Duits gesproken! – maar wat diepgang betreft heeft men de nodige kansen laten liggen. Curtis bewandelt de makkelijke weg van het sentiment, overspeelt zijn hand daarmee meerdere malen en lijkt bovendien zijn kijkers niet echt serieus te nemen. Wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurde hoeft echt niet tot in detail uit de doeken gedaan te worden; de meeste mensen weten het wel. Overigens wordt de jonge Altmann gespeeld door Tatiana Maslany, die net als Mirren weinig blaam treft dat de film niet helemaal weet te overtuigen. Dat geldt overigens voor vrijwel de gehele cast; alleen Ryan Reynolds zet een vlak en eenzijdig figuur neer. Maar laat nou net hij naast Mirren de kar moeten trekken…

Het verhaal van Altmann leent zich uitstekend voor een speelfilm en Helen Mirren is een actrice die altijd oerdegelijk werk aflevert. ‘Woman in Gold’ is zeker geen slechte film, maar je kunt je niet aan de gedachte onttrekken dat Curtis zich er te gemakkelijk van afgemaakt heeft. De film weet nergens te verrassen, speelt in op het makkelijke sentiment, draaft hier en daar te lang door en laat te veel vragen onbeantwoord. Niet alles hoeft voorgekauwd te worden – liever niet zelfs – maar biedt een film te weinig aanknopingspunten dan hoef je als regisseur niet te verwachten dat je je publiek met een bevredigd gevoel achterlaat.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 28 mei 2015
DVD- en blu-ray-release: 18 november 2015