World of Glory-Härlig är jorden (1991)

Regie: Roy Andersson | 14 minuten | korte film | Acteurs: Klas-Gösta Olsson, Lennart Björklund, Christer Christensen, Bernard Eiger, Rolf Engström, Gun Fors, Udo Kühnapas, Hans Söderblom, Anne Tubin

Roy Anderssons korte film ‘World of Glory’ (1991) begint direct behoorlijk confronterend: Een krijsend, naakt kind wordt een vrachtwagen ingesleept. De lader zit vol met angstige kinderen, die niet anders kunnen dan hun noodlot afwachten. Zodra het laatste kind ingeladen is, worden de deuren gesloten. Voordat de vrachtwagen wegrijdt, wordt eerst een slurf verbonden van de uitlaat naar het ventilatierooster: de kinderen worden levend vergast, terwijl een grote groep mensen erbij staat en ernaar kijkt. Eén van die mensen is de hoofdpersoon in ‘World of Glory’, een veertien minuten durend filmpje over wat schuld met een mens kan doen.

Na de schokkende eerste scène, waarbij de hoofdpersoon ons aan het einde van de take indringend aanstaart, gaat het beeld op zwart. Daarna maken we kennis met de man, die niet alleen zichzelf aan ons voorstelt, maar ook zijn vrouw, broer, zoon, zieke moeder en overleden vader. Hij neemt ons ook mee naar zijn werk – de man is makelaar van beroep – en toont ons stukje bij beetje zijn doodsaaie leventje. Gezien de eerste scène weten we dat er iets vreselijks aan het geweten van deze man moet knagen, maar hij probeert daar zo weinig mogelijk van te laten merken. In vijftien korte takes toont Andersson ons zijn leven. De statige takes zijn meedogenloos sober en worden op een gortdroge wijze aan het publiek gepresenteerd. Na elke take gaat het beeld voor korte tijd op onheilspellend zwart, om de spanning op te bouwen. Want uiteraard moet bij iemand die de schijn al zo lang zo angstvallig ophoudt, de bom wel een keertje barsten. Dat gebeurt dan ook, maar wel op een manier die past bij de rest van de film: bloedeloos en ingehouden.

‘World of Glory’ laat ruimte open voor diverse interpretaties (kritiek op de maatschappij – zie ook de ironie in de titel), maar dat onderdrukte schuldgevoelens een centraal thema spelen, moge duidelijk zijn. Door zijn koele, afstandelijke soberheid is deze korte film er niet direct een om in je hart te sluiten. De meeste mensen zullen na afloop eerst wat tijd nodig hebben om de film te duiden. Maar stof tot nadenken biedt Andersson met deze korte film zeker.

Patricia Smagge