Zatôichi (2003)

Regie: Takeshi Kitano | 116 minuten | actie, drama, avontuur | Acteurs: Takeshi Kitano, Tadanobu Asano, Michiyo Ogusu, Yui Natsukawa, Guadalcanal Taka, Daigoro Tachibana, Yuko Daike, Ittoku Kishibe, Saburo Ishikura, Akira Emoto

De Japanse acteur-regisseur Takeshi Kitano heeft met zijn nieuwste film een populair Japans fenomeen nieuw leven ingeblazen. Zatoichi is een legende in Kitano’s thuisland. Over de blinde, goklustige masseur zijn talloze films verschenen en televisieafleveringen gemaakt. Net nu het personage in de vergetelheid dreigde te geraken, blaast Kitano Zatoichi nieuw leven in. Dankzij de populariteit van Martial Arts- en samurai-films als ‘Kill Bill’ en ‘The Last Samurai’, besloot Kitano in te springen op deze hype. Zijn bijdrage aan de Oosterse vechtkunstfilms komt in de vorm van ‘Zatoichi’.

De producties van regisseur Kitano staan bekend om de sombere ondertoon, onverwachte geweldsuitbarstingen en slapstickhumor. ‘Zatoichi’ valt ook in die categorie. Al moet gezegd worden dat deze film, veel lichter en luchtiger is dan Kitano’s eerdere werk. Er valt genoeg te lachen in deze samurai-film. De regisseur weet een ietwat vreemde balans tussen drama, actie en komedie te vormen. Als er in enkele scènes de humor nogal centraal staat, dan wordt dan in een onverwacht ogenblik volledig op zijn kop gezet door een keiharde, groteske vechtscène waar de bloedfonteinen het scherm rood kleuren. Dit zorgt ervoor dat de prent af en toe nogal onevenwichtig aanvoelt. Maar deze ogenschijnlijk bizarre overgangen kenmerken Kitano’s films. Critici zijn meestal erg te spreken over Japans’ beroemdste, hedendaagse filmmaker. Dat Kitano een getalenteerd persoon is, blijkt wel uit het feit dat hij naast de regie ook de hoofdrol voor zijn rekening neemt.

Kitano speelt Zatoichi, de blinde masseur. Zijn acteerwerk is erg goed. De rol van zwijgzame man is hem op het lijf geschreven. De metamorfose van zwijgzame, goedlachse masseur naar ijskoude, koelbloedige moordenaar wordt er overtuigend geportretteerd door de acterende regisseur. Kitano heeft een bijzondere acteerstijl en chemie op het scherm, hij is niet de meest begaafde acteur maar zijn uitstraling en energie compenseren zijn beperkingen. Het is een genot om hem in een rol als deze te zien. Zelfs als hij met zijn ogen dicht acteert, Zatoichi is blind, blijft zijn charisma overeind staan. De balans tussen komedie en tragedie in zijn karakter is goed uitgebalanceerd. De gehele film door worden kleine aanwijzingen gegeven over Zatoichi’s verleden. Hij is geen gewonen masseur. Dat blijkt welk uit de korte, flitsende en snel gemonteerde vechtscènes Ondanks zijn visuele handicap moordt Zatoichi zonder enige moeite complete bendes uit. Langzaamaan kom je te weten hoe hij aan die gave is gekomen.

Waar ‘Zatoichi’ goed in slaagt is in de weergave van het oude Japan. De sfeer is enorm goed getroffen door de mooie kostuums, decors en muziek. Wat de film ook onderscheidt van andere samurai-prenten, is de kijk op de hele cultuur van deze Japanse ridders. Waarin een film als ‘The Last Samurai’ bijna een verafgoding van de samurai werd gecreerd, daar prikt ‘Zatoichi’ die illusie door. De zogenaamde nobele zwaardvechters waren ook maar mensen. Met hun goede en slechte kanten. De nadruk ligt in deze prent meer op de slechte kant. Zo zijn de meeste samurai laf, pervers en egoistisch. Respect voor hun tegenstanders is niet terug te vinden in hun gedrag. Hun erecode, de Bushido, wordt niet nageleefd door de meeste mannen. Kitano belicht de donkere, menselijke kant van de samurai. Erg verfrissend.

Enkele andere personages blijven hangen in karikaturen, zoals een dorpsgek, bluffende sukkel of een strenge tante. Er zit weinig karakter in deze personages. Dat is bewust gedaan door Kitano, om zo wat humor in de prent te brengen. ‘Zatoichi’ is dan ook Kitano’s luchtigste en meest toegankelijke film geworden. De sfeer is niet zo zwaar als in eerder werk als ‘Sonatine’ of ‘Dolls’. Tegen het einde van de prent wordt de sfeer is iets killer, om vervolgens op compleet vreemde en bizarre wijze te eindigen. Je kunt zeggen over het einde wat je wilt, maar het zal je wel bijblijven. ‘Zatoichi’ is niet de beste film van Kitano. Maar wel zijn meest toegankelijke werk tot nu toe.

Frank v.d. Ven

Waardering: 3.5