Zus & zo (2001)

Regie: Paula van der Oest | 100 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Monic Hendrickx, Anneke Blok, Sylvia Poorta, Jacob Derwig, Halina Reijn, Theu Boermans, Jaap Spijkers, Annet Nieuwenhuyzen, Pieter Embrechts

Nederlandse film is een heikele zaak en Nederlandse komedie al helemaal. Nog steeds probeert de Nederlandse film die slechte reputatie van middelmatigheid gecompenseerd met overdadig veel seksscènes af te schudden. Soms wordt wel eens vergeten dat ons kleine landje ook zeer goede films heeft voortgebracht, zoals ‘De Noorderlingen’ (1992, Alex van Warmerdam), ‘Cloaca’ (2003, Willem van de Sande Bakhuyzen) en ‘Van God Los’ (2003, Pieter Kuijpers). Dan heb je het echter ook wel over de top van regisseurs. Of Paula van der Oest daar ooit tot gerekend zal kunnen worden is behoorlijk twijfelachtig.

‘Zus & Zo’, een Nederlandse film van Paula van der Oest, won in 2002 het Gouden Kalf voor Beste Acteur. Nou speelt Jacob Derwig in die film een homoseksuele jongen in het verkeerde lichaam, het soort problematische rol dat – mits redelijk uitgevoerd – vaak beloond wordt met een prijs hier of daar. Nino (Jacob Derwig) is echter in ‘Zus & Zo’ niet zo duidelijk aanwezig, terwijl het wel grotendeels om hem draait. Híj gaat immers trouwen met Bo (Halina Reijn), waardoor zijn zussen de erfenis van het familiehotel mis dreigen te lopen. Die drie zussen – Sonja (Monic Hendrickx), Wanda (Anneke Blok) en Michelle (Sylvia Poorta) hebben allemaal zo hun eigen problemen. Wanda, de anti-burgerlijke niet al te getalenteerde kunstenares, heeft een affaire met de man van Sonja, Michelle neemt iedereen die erom vraagt in haar huis en drijft daarmee haar man Jan (Jaap Spijkers) tot waanzin en Sonja (Monic Hendrickx) probeert al schrijvend zichzelf te ontdekken. Ondertussen heeft Sonja’s man Hugo (Theu Boermans) pijn bij het plassen, waarbij huisarts Jan hem probeert te steunen, schrijft Bo voor kunstbladen en wil Nino het liefste terug naar zijn ex-vriendje Felix.

Het is een drukte aan verhaallijnen en aan menselijke problematiek. Voor een film waarvan de tagline is ‘Jouw leven, alleen grappiger!’ worden er wel erg veel probleemthema’s ingepropt die nauwelijks hun plaats kunnen vinden. Het is niet bepaald een gemiddeld leven en zoveel valt er ook weer niet te lachen. Zowel de strijd om het hotel (gaat het de zussen om het geld of om de herinneringen?) als de sekse-operatie als ‘oplossing’ voor Nino’s problemen (wil tv-kok Felix nu werkelijk wél gezien worden met een transseksueel?) zijn niet voldoende gemotiveerd. Het camerawerk is van zeer wisselend niveau en aan de soundtrack is niet genoeg aandacht besteed. Het acteerwerk is ook niet optimaal, het lijkt eerder geschikt voor op toneel dan voor op het witte doek, wat gaat irriteren. Halina Reijn, Monic Hendrickx en Jaap Spijkers doen het nooit echt slecht, maar hebben ook zeker wel eens beter gepresteerd. Sylvia Poorta is als Michelle ronduit irritant en Theu Boermans is als Hugo compleet verkeerd gecast. Dat deze Philip Freriks lookalike (zonder de onhandige charme van Freriks) door de zussen gezien wordt als onweerstaanbare versierder is niet bepaald geloofwaardig.

De vele verhaallijntjes in ‘Zus & Zo’ houden wel het tempo erin, maar de humor komt pas even echt aan bod als de mannen alleen thuis zitten en de vrouwen in Portugal zijn. De scène waarin Jan en Hugo praten met de als vrouw verklede Nino levert een erg mooi shot op (zeldzaam in de film), aandoenlijk en amusant. Maar verder is het toch vooral veel gezeur en weinig wol. Als dit het beste is wat Paula van der Oest te bieden heeft dan levert zij geen waardevolle bijdrage aan de Nederlandse cinema.

Emy Koopman

Waardering: 2

Bioscooprelease: 8 mei 2002