Zwei Mütter (2013)

Regie: Anne Zohra Berrached | 75 minuten | drama | Acteurs: Karina Plachetka, Sabine Wolf, Florian Weber, Maarten van Santen, Tilmann A. Müller, Joachim Welz, Rolf Iben, Karin Herrgen, Nadine Landmann, Simon Gross, Robert Thiele, Andra Pfirrmann, Marcel Kluge, Tim Ihde, Soy Kounlavong, Helmut Lietz

Twee vrouwen die samen een kind willen, lopen tegen heel wat obstakels op. De Duitse filmmaakster Anne Zohra Berrached gebruikte de ervaringen van drie lesbische stellen als basis voor haar scenario ‘Zwei Mütter’, een docudrama waarin ze uit de doeken doet waar deze vrouwen tegenaan lopen. Centraal in haar film staan Katja (43) en Isabelle (37), al jaren een gelukkig liefdespaar. De laatste tijd wordt de wens samen een kind op te voeden steeds groter; ze zijn zelfs al namen aan het bedenken. En dus besluiten ze op zoek te gaan naar een spermadonor. Al snel blijkt dat de meeste spermabanken en vruchtbaarheidsklinieken geen behandeling toestaan voor lesbische paren. Als ze toch een arts vinden begint een lange en kostbare weg naar een succesvolle bevruchting. Na maanden van behandelingen wil Katja opgeven, maar dan komt Isabelle met een laatste optie. Via een handelaar in inseminatie-instrumenten voor thuis, komen ze in aanraking met een wereld waarin mannen hun sperma openlijk doneren en zelfs te koop bieden. Isabelle ziet dit als een laatste strohalm en is zo geobsedeerd door haar kinderwens dat hun relatie zwaar onder druk komt te staan…

‘Zwei Mütter’ heeft een bijzonder persoonlijk thema; regisseur Berrached koos daarom voor een persoonlijke manier van filmen. We kijken letterlijk mee over de schouders van Katja en Isabelle en worden zo geconfronteerd met de vele obstakels die ze op hun pad vinden. Volgens de wet komen alleen heterostellen in aanmerking voor inseminatie, al zien we na verloop van tijd dat er toch wel wat mogelijk is, als je maar veel geld op tafel legt. En dan blijkt dat er ook nog eens met twee maten gemeten wordt; als ze een ‘gewoon’ heterostel waren hadden ze al dat geld gewoon in hun eigen zak kunnen houden. Na elf onsuccesvolle pogingen nemen de frustraties (en de schulden) toe en besluiten zelf maar te gaan insemineren. Nieuwe obstakels volgen, want vindt maar eens een geschikte donor. De eerste gedachte is om te kijken in de familie- of vriendenkring, maar merkwaardig genoeg duiken ze in ‘Zwei Mütter’ meteen het internet op om wildvreemden in te schakelen.

Berrached koos ervoor het relaas van deze twee vrouwen – de enige rollen in de gehele film die door acteurs worden gespeeld – gortdroog te vertellen, om te onderstrepen hoe frustrerend het is als je geen kinderen kunt krijgen, en hoe ernstig het is als je wordt tegengewerkt door de wetgeving. Maar een beetje humor had de film het broodnodige lucht gegeven. De tactvolle manier waarop ze dit gevoelige thema aansnijdt verdient een pluim en dat geldt eveneens voor de gewaagde vorm waarin ze het verhaal goot. ‘Zwei Mütter’ laat zich maar moeilijk in een hokje stoppen en heeft enerzijds duidelijk de kenmerken van een documentaire, maar anderzijds zijn er ook raakvlakken met het genre van de speelfilm. De kracht van deze film ligt toch vooral in de overtuigende manier waarop Berrached de steeds complexer wordende relatie tussen beide vrouwen vastlegt. Ze toont hoe de kinderwens de overheersende factor in hun relatie en in hun leven wordt en dat maakt de film persoonlijk en indringend.

Patricia Smagge

‘Zwei Mütter’ wordt vertoond tijdens het Gay & Lesbian Summer Festival 2014.