12 Years a Slave (2013)

Regie: Steve McQueen | 133 minuten | biografie, drama, geschiedenis | Acteurs: Chiwetel Ejiofor, Dwight Henry, Dickie Gravois, Bryan Batt, Ashley Dyke, Kelsey Scott, Quvenzhané Wallis, Paul Giamatti, Cameron Zeigler, Tony Bentley, Scoot McNairy, Taran Killam, Christopher Berry, Benedict Cumberbatch, Bill Camp, Mister Mackey Jr., Paul Dano, Chris Chalk, Craig Tate, Adepuro Oduye, Michael Fassbender, Storm Reid, Tom Proctor, Marc Macaulay, Vivian Fleming-Alvarez, Lupito Nyong’o, Michael K. Williams, Brad Pitt

Na de filmwereld te hebben verrijkt met zijn eerste twee films ‘Hunger’ en ‘Shame’ is regisseur Steve McQueen alweer toe aan zijn derde film, ’12 Years a Slave’. De gelijknamige autobiografie van Solomon Northup geldt als een van de meest toonaangevende boeken over de slavernij in de VS. Daarom is het des te verwonderlijker dat, afgezien van een tv-film, dit aangrijpende verhaal niet eerder op het witte doek is vertoond.

Over de cast heeft de Britse regisseur in ieder geval niets te klagen. Naast vaste castlid Michael Fassbender zijn er nog enkele bekende namen van de partij zoals Paul Giamatti, Benedict Cumberbatch en Brad Pitt, tevens medeproducent van de film.

Het is 1841, twintig jaar voor de Amerikaanse burgeroorlog, en Solomon leeft samen met zijn vrouw en twee kinderen in Saratoga Springs, New York. Slavernij is al enige tijd afgeschaft in deze staat en zodoende leeft Solomon als een vrij man en verdient hij de kost als violist.

Op een dag wordt hij benaderd door twee mannen van een rondreizend circus om deze van muziek te voorzien. Er wordt een lucratief aanbod gedaan en zodoende accepteert hij deze. Na een aantal succesvolle shows wordt Solomon geketend wakker in een donkere kamer. Op gewelddadige manier wordt hem verteld dat hij zal worden getransporteerd naar het zuiden van de VS waar hij zal worden verkocht als slaaf. Hiermee begint de lange lijdensweg van Solomon Northup.

Na eerder heftige onderwerpen zoals hongerstaking en seksverslaving onder de loep te hebben genomen, toont regisseur Steve McQueen ons dit keer de ontluisterende werkelijkheid van de slavernij in de VS. Al te meer ontluisterend omdat het een waargebeurd verhaal betreft.

Het contrast tussen de verschillende staten in de VS gedurende die tijd duidt op een verscheurd land. Wordt Solomon in zijn thuisstaat New York nog alom geprezen om zijn talent met een viool, in Louisiana wordt hij niet meer gezien als een hond die een kunstje kan. De toevallige ontmoeting tussen een groep slaven en een groep indianen dient duidelijk als herinnering dat de slavernij zeker niet de enige zwarte bladzijde is in de geschiedenisboeken van de VS.

De soms oogverblindende beelden die McQueen ons voorschotelt verraden dat we hier met een kunstenaar te maken hebben. Ook het lang vasthouden van bepaalde shots zorgt vaak voor extra inlevingsvermogen. De soundtrack van Hans Zimmer doet op sommige momenten denken aan ‘Inception’ maar sluit desalniettemin naadloos aan op de film.

De titelrol wordt gespeeld door de relatief onbekende Chiwetel Ejiofor. Vooral bekend van zijn vele bijrollen in films als ‘American Gangster’ en ‘2012’ speelt hij hier de rol van zijn leven. Het leed dat Solomon heeft te verduren wordt met bezieling tentoongespreid door deze Brit met Nigeriaanse roots. Zelden leef je zo mee met een filmpersonage. Elk sprankje hoop of rebellie zie je langzaam uit zijn persoon verdwijnen.

Ook de overige castleden vervullen hun taak goed. Alhoewel er veel bekende namen aanwezig zijn spelen deze over het algemeen kleine bijrollen met uitzondering van Michael Fassbender. Zijn vertolking van de meedogenloze slaveneigenaar Edwin Epps is gelukkig niet te cliché. Ook nieuwkomer Lupito Nyong’o mag worden benoemd. De tragische rol van Patsey is een van de meest ongemakkelijke in ’12 Years a Slave’. Een zekere zweepscène waar beiden bij betrokken zijn zal voor de meesten moeilijk zijn om naar te kijken.

’12 Years a Slave’ toont op een aangrijpend, rauwe manier een van de ongetwijfeld ontelbare verhalen uit deze duistere periode in de geschiedenis. Deze meedogenloze verfilming is een must-see. Als hij zo doorgaat zal het niet lang meer duren voordat de regisseur Steve McQueen zijn acterende naamgenoot, “The King of Cool”, zal overtreffen in grootsheid.

Scott van der Winden

Waardering: 5

Bioscooprelease: 20 februari 2014
DVD- en blu-ray-release: 28 mei 2014