13 Beloved – 13 game sayawng (2006)
Regie: Chukiat Sakveerakul | 111 minuten | actie, drama, horror, thriller, misdaad | Acteurs: Krissada Terrence, Achita Wuthinounsurasit, Sarunyu Wongkrachang, Nattapong Arunnate, Alexander Rendel, Penpak Sirikul
’13 Beloved’ heeft, ondanks de titel, weinig met liefde te maken. Een betere hint met betrekking tot de inhoud van de film kan gehaald worden uit de aanwezigheid van het ongeluksgetal “13”. Hoofdpersonage Phucit begint namelijk in een beduidend ongelukkige situatie: hij is zijn vriendin, baan, en auto kwijtgeraakt en is ten einde raad. Hij staat op het punt om in een depressie weg te zinken wanneer het geluk hem lijkt toe te lachen. Met de nadruk op “lijkt”. Want ook al lijken zijn zorgen voorbij te zijn wanneer hij ineens 10.000 Bath (zo’n 200 euro) op zijn rekening bijgeschreven krijgt na zoiets simpels als het doodslaan van een vlieg – met de belofte op veel meer – voor Phucit blijkt het geheimzinnige spel “13 Beloved” juist het begin van het einde te zijn.
’13 Beloved’ is een film die vanaf het begin weet te boeien en die door het intrigerende concept, waarbij je nooit weet wat er nu weer voor opdracht zal komen, ook de gehele speelduur de aandacht van de kijker opeist. Net als in ‘Saw’ of ‘The Game’ wordt er een groots opgezet spel met de hoofdpersoon gespeeld. Een spel dat ingrijpt in basale overlevingsgevoelens en de grenzen aftast van de moraliteitszin van de “speler”. En net als in ‘Untraceable’ kunnen internetbezoekers live invloed uitoefenen op de verloop van dit spel en zo de gruwelen verder vorm geven.
De overheersende toon in de film is er een van cynisme. Al in de van de rest losstaande openingsscène waarin een padvinder de dood vindt na net een oud dametje te hebben geholpen met oversteken, lijkt de film te willen uitdrukken dat “nice guys finish last”. Of dat materialisme de ondergang van allen is, aangezien de reden dat hij door een bus geschept wordt het mobiele telefoontje is dat hij tijdens zijn reddingsactie op straat had laten vallen en waarvoor hij later de weg weer was opgesneld. Phucit is zo’n “nice guy”. En zijn soort overleeft het niet in de harde zakenwereld, zoals hij bijvoorbeeld ondervindt wanneer zijn collega een klant van hem inpikt omdat hij “te langzaam” zou zijn geweest. Maar dan komt dus dat bewuste telefoontje dat hem een zekere schijnvrijheid bezorgt. Hij hoeft niets meer te pikken van zijn collega en slaat hem daarom goed tegen de vlakte alvorens hij “echt” met het spel begint.
De opdrachten worden moreel gezien, of wat betreft de aanspraak op zelfwaarde, steeds dubieuzer. Al gauw moet hij kinderen aan het huilen maken en de smerigste dingen opeten. En het wordt steeds erger. Soms heeft het iets weg van het televisieprogramma “Fear Factor”: hoe ver ben je bereid te gaan, en hoeveel kun je jezelf vernederen voor geld? De andere kwestie is de vraag hoe sterk de scheidslijn tussen goed en kwaad is in ieder mens. Hoe ver ben je bereid de morele, ethische lijn die je voor jezelf hebt gesteld op te rekken of te overschrijden?
Waar de eerste helft van de film vooral uit lijkt te willen drukken dat het vooruitzicht van geld mensen tot extreme handelingen kan brengen, lijkt deze kritiek op materialisme – gekoppeld aan menselijke zwakheid – in de tweede helft van de film vervangen te worden door een ander statement. Dat de mens, ook zonder geld als lokkertje, eigenlijk maar wat graag “los wil gaan”. Al is dit ook wel weer duidelijk een afzetten tegen de steriele consumptiemaatschappij. De film vertoont dan ook overeenkomsten met zowel ‘Falling Down’ als ‘Fight Club’ in de zin dat de oppervlakkige en onpersoonlijke witteboordencultuur ineenstort doordat de hoofdpersoon, die deel uitmaakt van deze cultuur, doordraait en terug lijkt te gaan naar zijn oervorm. Dit is de natuurlijke vorm. Dat mensen dan kunnen gaan vechten en moorden is minder beangstigend dan de maskers die de mensen dagelijks dragen en waarvan je niet weet wanneer ze af gaan vallen. Op deze manier wordt de filosofie van de bedenkers van het spel in de laatste akte van de film expliciet verwoord.
’13 Beloved’ wil eigenlijk een beetje teveel zeggen, waardoor sommige thema’s aan kracht verliezen. Naast de hierboven vermelde vraagstukken wordt er bijvoorbeeld ook nog een jeugdtrauma bijgehaald dat verwerkt of gewroken dient te worden, en er wordt tevens een beroep gedaan op de verantwoordelijkheid van gebruikers van internet en vele andere moderne, mediale snufjes. Wat verder jammer is, is dat de aantrekkelijke onderhuidse spanning die in een groot gedeelte van de film aanwezig is, soms wordt verruild door een bizar en grotesk soort humor die de intense sfeer van de film wat teniet doet en de thematiek minder krachtig naar voren laat komen. Tenslotte is Phucit zelf een goede “everyman” voor de kijker om zich mee te identificeren, maar na een paar opdrachten lijkt hij zijn opdrachten soms op een te onverschillige manier te ondergaan. Zijn motivaties worden niet altijd genoeg tastbaar gemaakt en de bezinning voor of na een specifieke opdracht is soms wat summier. Toch is ’13 Beloved’ een erg interessante Thaise thriller, die de kijker voortdurend laat gissen naar het verloop en de afloop van de film en soms bijna niet durft te kijken om erachter te komen wat Phucit voor vreselijks zal gaan doen. En toch willen we stiekem dát ‘ie het doet. We zijn allemaal beesten.
Bart Rietvink