13th (2016)

Regie: Ava DuVernay | 100 minuten | documentaire, misdaad

Op Netflix komen elke maand verschillende, door de streamingdienst geproduceerde, films en series uit. Vaak zijn deze niet om over naar huis te schrijven, maar ‘13th’ is dat zeker wel. De film van Ava DuVernay is een ontzettend aangrijpende maar bovenal belangrijke documentaire die iedereen gezien zou moeten hebben.

‘13th’ begint op het moment dat de slavernij in de Verenigde Staten wordt afgeschaft, in 1865. Dit wordt opgenomen in het 13e amendement. Dit amendement zegt dat iedereen vrij is, behalve criminelen. Doordat dit erg wordt benadrukt in de documentaire is de invalshoek direct duidelijk. Wat volgt is een reis door de geschiedenis van ‘the land of the free’. Zo wordt de film ‘The Birth of a Nation’ uitgebreid uitgelicht, een ontzettend racistische film die een belangrijke rol heeft gespeeld in de haat tegen zwarte mensen. Ook de Jim Crow-wetten komen aan bod, wetten die zwarte mensen echt tot tweederangs burgers wegzetten.

De documentaire behandelt achtereenvolgens de presidenten Nixon, Reagan, Bush en Clinton en ontleedt hun beleid. Dit beleid staat bekend om ‘the war on drugs’, een beleid wat racisme is in een ander jasje, zo blijkt. Experts ontleden hoe de eerder genoemde presidenten het publiek zwarte mensen liet associëren met criminaliteit. Vervolgens verklaarde ze de oorlog aan deze criminaliteit. Mensen denken bij dit beleid vaak aan de Republikeinen, maar de documentaire laat zien dat dit beleid ook door de Democraten gebruikt werd.

Regisseur Ava DuVernay heeft naast een ongelofelijk goed onderzochte en onderbouwde documentaire ook een erg mooi audiovisueel product gemaakt. In plaats van de op dat moment sprekende persoon in het midden van de camera te zetten, kiest DuVernay ervoor steeds een andere hoek te kiezen. Dit maakt de documentaire een stuk dynamischer dan soortgelijke documentaires. Ook wordt er gebruik gemaakt van de muziek van verschillende zwarte artiesten, wat de documentaire extra kracht geeft.

‘13th’ laat zien dat er in de 20e eeuw eigenlijk weinig veranderd is aan de situatie van Afro-Amerikanen. Wanneer je de beelden ziet van Martin Luther King Jr. en Malcolm X en vervolgens die van Oscar Grant en Eric Garner en daarna denkt aan de in 2020 vermoorde George Floyd en Breonna Taylor, zie je dat er door de tijd weinig veranderd is aan het politiegeweld tegen zwarte mensen. Hierdoor is ‘13th’ nog steeds erg relevant.

Kortom, ‘13th’ is een goed onderbouwde, sterk geregisseerde en ontzettend heftige documentaire over het institutioneel racisme in de Verenigde Staten. Ava DuVernay zet hier een fenomenale documentaire neer. Must-see.

Tom Holtackers

Waardering: 5

VOD-release: 7 oktober 2016 (Netflix)