2012: The Final Prophecy (2009)
Regie: Andreas Gutzeit, Johannes von Kalckreuth | 51 minuten | documentaire
Inhakend op de wereldwijze hype rondom de klimaatverandering en het uitbrengen van de spektakelfilm ‘2012’ van de Duitse regisseur Roland Emmerich, is ‘2012: The Final Prophecy’ een soort van documentaire die veel vragen stelt, maar er geen enkele beantwoordt. Het uitgangspunt is de kalender van de oude Maya beschaving in het huidige Mexico. Het vijfde tijdperk, dat in hun astronomische geschriften is vastgelegd, eindigt – omgerekend naar onze huidige kalander – op 21 december 2012. De Duitse filmmakers Andreas Gutzeit en Johannes von Kalckreuth besluiten om een jonge Amerikaanse wetenschapper te volgen, die zich in heeft gespecialiseerd in de Maya voorspellingen. In een onwaarschijnlijke zoektocht, geschreven door Laurie K. Miller gaat de jonge geowetenschapper Adam Maloof van de gerenommeerde Princeton Universiteit op onderzoek uit. De scènes worden afgewisseld met dramatische (als in: met dramatisch slechte computereffecten) beelden van de vernietiging van wereldsteden als Washington D.C., New York en Berlijn (makers zijn immers Duits) door vuurstormen. Het fragment in Washington is overigens wel grappig: de vernietiging vindt plaats bij de eerste persconferentie na de herverkiezing van president Obama. Dat het overigens op 21 december in New York een stuk kouder zal zijn dan de zogenaamde home-video ons doet geloven, moet de kijker ook maar voor lief nemen. Eén van de theorieën die wordt onderzocht is een catastrofale poolverschuiving, waardoor de continenten verplaatsen en er grote natuurrampen ontstaan. Uit onderzoek van Maloof blijkt vervolgens dat zo’n poolverschuiving 800 miljoen jaar geleden inderdaad heeft plaatsgevonden, maar dat dit zo langzaam gebeurde, dat de verschuiving 1 miljoen jaar duurde. Niet echt gouden Hollywood materiaal – en die oorzaak van het einde van de wereld kan terzijde geschoven worden. Op naar de volgende mogelijkheid dan maar.
Maloof is een enthousiaste verteller en de camera volgt hem van Australië, naar Dresden (waar een oude Maya codex bewaard wordt) en naar Peru. Maar of de Maya kalender nu echt in 2012 eindigt en wat die dan daadwerkelijk voorspelt, blijft onduidelijk. Een mogelijke uitlijning van de aarde en de winterzon richting het centrum van de melkweg zou dan tot een fatale energieuitbarsting kunnen leiden. Of het is de al gaande klimaatverandering die voor het einde der tijden zorgt? Er wordt volop gegist door ernstig commentaar van zelfbenoemde experts als “internetauteur” Robert Bast, een Maya afstammelinge en schrijver John Major Jenkins. Het wordt interessanter als paleoklimatoloog Lonnie Thompson van de Universiteit van Ohio in beeld komt. Hij doet onderzoek naar de Quelccaya ijskap in het Andes-gebergte in Peru. Hier zijn planten 5200 jaar geleden plotseling bevroren. Thompson haalt nog wat andere voorbeelden aan, waaruit zou blijken dat er 5200 jaar geleden een grote, plotselinge klimaatverandering plaatsvond. Tegelijk met het begin van de Maya kalender die in 2012 zal aflopen. Voice-over Ari Ross houdt de spanning er goed in met een stem die zwanger is van mogelijk implicaties, maar het thema wordt niet verder uitgespit en de kijker blijft met een onbevredigd gevoel achter. Zo veel anticipatie en het opwerpen van vragen, maar specifieker dan dat wil het niet worden. Hiermee blijft ‘2012: The Final Prophecy’ hangen in pseudo-wetenschap. Jammer.
Hans Geurts