22 mei (2010)
Regie: Koen Mortier | 90 minuten | drama | Acteurs: Sam Louwyck, Titus De Voogdt, François Beukelaers, Norman Baert, Wim Willaert, Barbara Callewaert, Jan Hammenecker, Steffi Peeters, Tristan Versteven, Gunter Lamoot, Sebastien Dewaele, Bernadette Damman, David Ameye
Koen Mortier gaf bij zijn debuut met de provocerende film ‘Ex Drummer’ duidelijk zijn visitekaartje af. Met zo’n werkstuk achter de rug is het niet eenvoudig met zijn nieuwe film ’22 mei’ het resultaat van zijn eersteling te overtreffen of zelfs maar te evenaren.
’22 mei’ is een pittig en bizar drama dat gaat over de slachtoffers van een bomaanslag. Sam is rond de veertig, gescheiden en is veiligheidsagent in een winkelcentrum. Hij leidt een triest bestaan in een armoedig flatje, hetgeen in een lange openingsscène sterk is verbeeld. In zijn werk kun je ogenschijnlijk rustig oud worden, de dagen kabbelen voorbij, hij loopt de hele dag maar wat rond. Op een dag als andere anderen verandert zijn oh zo kalme en overzichtelijke wereldje in één klap in een hel. Hij keuvelt nog wat met voorbijgangers en leveranciers, dan passeert een jonge man met een rugzak en een capuchon. Zij kijken elkaar vluchtig aan en de jongen loopt door, hij is net als één van de vele bezoekers en valt Sam kennelijk niet op. Even later volgt een ontploffing, het winkelcentrum is deels verwoest, slachtoffers liggen overal. Sam stond toevallig buiten voor de deur en wordt tegen de grond geslagen. De ravage is compleet, slachtoffers kermen. Aanvankelijk probeert Sam mensen te redden, maar paniek overmeestert hem. Hij vlucht, waarna het feitelijke verhaal begint.
Zijn vlucht wordt dan een zoektocht naar de waarheid achter de bomaanslag. Tijdens zijn vlucht door de stad botst Sam steeds op slachtoffers van de aanslag die hem in gedachten terugbrengen naar het moment waarop hij de zelfmoordenaar met bom terloops aankeek en hem niet registreerde als potentiële dader. Telkens krijgt hij het verwijt dat hij door toen niet te reageren op de komst van de dader eigenlijk medeplichtig is. Waarom heeft hij niet ingezien dat deze jongen door zijn ‘opvallend onopvallende’ gedrag een gevaar betekende? Waarom keek hij min of meer opzij? De voortdurende confrontaties met zijn slachtoffers werpen steeds nieuwe ‘what if’ vragen op. In deze verhaallijnconstructie verandert steeds opnieuw de invalshoek waarnaar we naar slachtoffers en dader kijken. Elk slachtoffer en ook de dader vertelt zijn eigen verhaal, maar door de verhalen van andere slachtoffers gaan we ineens met heel andere ogen naar deze mensen en hun achtergrond kijken. De ontploffingsscène is fraai verbeeld, maar het versterkt de verhaallijn bepaald niet dat veel scènes vele malen worden herhaald. Dit gebeurt weliswaar steeds vanuit andere gezichtspunten en ervaringen van de slachtoffers, maar die bijna continue herhaling draagt ook bij aan een zekere traagheid. Het wordt een vorm van overkill, waardoor de kijker op den duur minder geboeid kan raken.
Sam Louwyck vertolkt voortreffelijk de rol van Sam en draagt daarmee de film bijna in zijn eentje. ’22 mei’ kent een even ingenieuze als complexe verhaallijn en is voor alles een intrigerende film met een sfeervolle cinematografie waarvan de verhaallijn ondergeschikt is aan de rijke beeldtaal. De locatiekeuzes zijn subliem, de bizar mistroostige en soms verpauperde buurten dragen bij aan het juiste gevoel van vervreemding dat de film overbrengt. Met ’22 mei’ heeft Koen Mortier misschien niet helemaal het hoge niveau van het provocatieve ‘Ex-Drummer’ weten te bereiken, toch heeft hij voor liefhebbers weer een ‘uitdagend’ stuk cinema neergezet met onmiskenbaar cinematografische kwaliteit.
Rob Veerman
Waardering: 3
Bioscooprelease: 22 mei 2011