600 Miles – 600 Millas (2015)

Regie: Gabriel Ripstein | 85 minuten | drama, thriller | Acteurs: Tim Roth, Kristyan Ferrer, Mónica Del Carmen, Craig Hensley, Noé Hernández, Harris Kendall, Greg Lutz, Tad Sallee, Julian Sedgwick, Harrison Thomas

Wie geen idee heeft van de wapenhandel in de Verenigde Staten, zal tijdens de openingssequentie van de onderkoelde en prikkelende debuutfilm ‘600 Miles’ van Gabriel Ripstein met de neus op de feiten gedrukt worden. Twee tieners rijden in een anonieme SUV langs gun shows in sporthallen en winkels om wapens in te slaan. De Mexicaanse Arnulfo blijft in de auto en zijn Amerikaanse collega Carson slaat in. Een enkele verkoper vraagt waar de wapens voor bedoeld zijn (‘jagen’), maar de meesten nemen genoegen met Carsons identiteitskaart en vertrouwen hem de zwaarste automatische wapens toe. Voor kogels – in tegenstelling tot voor sigaretten – hoeft Carson helemaal geen ID te laten zien.

Arnulfo (mooie rol voor de jonge Kristyan Ferrer) blijkt een smokkelaar die voor het Sinaloa-kartel wapens vanuit de VS naar Mexico rijdt. Het werk gaat hem gemakkelijk af maar persoonlijk is Arnulfo nauwelijks geschikt voor de wereld waarin hij (via zijn oom) verstrikt is geraakt. Aan de andere kant van de wet staat de afgestompte rechercheur Hank Harris, geweldig ingetogen gespeeld door Tim Roth, die – al even zorgeloos – bij dezelfde wapenverkopers informeert wat er verkocht is en her en der wat serienummers noteert. Hij werkt voor de ATF (Amerikaans Bureau voor Alcohol, Tabak en Vuurwapens), berucht om dubieuze methodes bij de bestrijding van Mexicaanse drugskartels. Op een middag krijgt Hank Arnulfo in de smiezen en door een stommiteit eindigt Hank vastgebonden in de auto bij Arnulfo, die hem naar zijn bazen in Culiacán besluit te brengen. Dit betekent dat de twee bijna duizend kilometer (600 mijl) met elkaar opgescheept zitten. Dat levert spanningen op maar de mannen worden ook gedwongen elkaar te vertrouwen. Wie denkt dat medemenselijkheid en respect het zullen winnen van het alomtegenwoordige geweld, juicht echter te vroeg.

De debuutfilm van Ripstein (zoon van beroemde Mexicaanse cineast Arturo Ripstein) is de Mexicaanse inzending voor de Oscars in 2016 en toont – zonder politiek stelling te nemen – dat criminaliteit altijd verschillende kanten heeft. In dit geval: drugs gaan van zuid naar noord, maar bendeoorlogen in het zuiden worden gefaciliteerd door de toestroom wapens vanuit het noorden. De weinige aandacht hiervoor zegt iets over de morele kijk op de drugsoorlog en de moeite te erkennen dat oorlogssituaties vaak mogelijk gemaakt worden door wapens geleverd door dezelfde landen die ten strijde trekken tegen de gewelddadigheden.

De achtergrond van de film is gebaseerd op de werkelijke situatie waarin de ATF smokkelwaar de grens liet passeren en wapens via serienummers probeerde te linken aan moorden in Mexico in de hoop smokkelroutes te ontdekken en kartelleiders te kunnen pakken. Dit faalde hopeloos; er werden honderden wapens uit het oog verloren en er is tijdens deze operatie geen enkele kartelbaas opgepakt. Agent Harris belichaamt pakkend het morele verval van de wetsdienaars die jaren in deze omstandigheden werken.

Ook aan de andere kant is er vervallen moraal: een Mexicaanse politieagent helpt Arnulfo tegen een extra zakcentje met zijn gijzelaar en de kartelbazen van Arnulfo hebben nauwelijks scrupules. De film toont beide kanten van het verhaal, niks is zo zwart-wit als in eerste instantie voorgesteld. De twee hoofdpersonages zijn niet makkelijk in een hokje te stoppen; door de omstandigheden zijn ze aan elkaar overgeleverd maar zijzelf noch de kijker weet welke gevolgen dat gaat hebben. Dit zorgt voor spannende momenten maar een actiefilm wordt het niet; ‘600 Miles’ blijft vooral een karakterstudie en een portret van twee subculturen die van elkaar afhankelijk zijn.

De gevoelige Arnulfo, die liever chocoladerepen eet of muziek luistert dan een pistool ter hand te nemen, is niet het enige personage van Mexicaanse kant dat breekt met stereotypes. De alledaagsheid van de criminelen wordt mooi duidelijk in de scène waarin Arnulfo’s oom na het ontbijt rustig afwast voor hij zijn panikerende neefje te woord staat. Deze beelden zijn krachtig omdat ze de crimineel zijn glamour afpakken maar ook tonen hoe terloops het geweld in het Mexicaanse leven aanwezig is.

De onverwachte draai tegen het einde van de film zal net zo onbevredigend aanvoelen als de aanhoudende drugsoorlog. Vertrouwen in de medemens is nodig maar teveel ervan kan je helaas duur komen te staan.

Ruby Sanders

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 3 december 2015
VOD-release: 3 juni 2016
DVD-release: 3 juni 2016