8 1/2 – Otto e mezzo (1963)

Recensie Otto e mezzo CinemagazineRegie: Federico Fellini | 138 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Marcello Mastroianni, Claudia Cardinale, Anouk Aimée, Sandra Milo, Rosella Falk, Barbara Steele, Madeleine Lebeau, Catarina Boratto, Edra Gale, Guido Alberti, Mario Conocchia, Benno Agostini, Cesarino Miceli Picardi, Jean Rougeul, Mario Pisu

In een kuuroord probeert regisseur Guido Anselmi door het drinken van verschillende soorten bronwater en het nemen van stoom- en modderbaden tot rust te komen. Zijn nieuwe film wil echter maar niet vlotten. Hij heeft geen idee wat hij moet doen en stelt elke beslissing uit. Dat iedereen in zijn omgeving hem op de huid zit, helpt ook niet.

Daar is de Franse actrice Madeleine (Madeleine Lebeau) die hem vertwijfeld vraagt wat dan haar rol is, in hoeveel scènes ze voorkomt en dat ze met zoveel onzekerheid niet kan komen tot een grootse prestatie. Zijn productieleider Conocchia (Mario Conocchia) die al dertig jaar met hem samenwerkt denkt dat Guido zich maar in vaagheid blijft hullen, omdat hij hem eigenlijk kwijt wil vanwege zijn hoge leeftijd. En verder zijn daar nog de mensen die hem willen interviewen, naar een rol in zijn film hengelen of die zijn advies nodig hebben over hun persoonlijke beslommeringen.

Tussen alle bedrijven door probeert hij zijn maîtresse Carla (Sandra Milo) tevreden te stellen en laat hij zijn vrouw Luisa (Anouk Aimée) naar het kuuroord komen zonder dat voor hem of haar duidelijk is waarom. Zij lijdt al vanaf het begin van hun huwelijk onder zijn seriële ontrouw, maar kan hem tegelijkertijd niet loslaten. Ze houdt van hem en hij, ondanks zijn permanente staat van ontrouw, ook van haar. Daarnaast heeft hij met zijn drieënveertig jaar ook nog last van een midlife crisis en wordt hij overvallen door herinneringen uit zijn jeugd en aan zijn ouders.

Dat ‘8 1/2’  een autobiografische film is moge duidelijk zijn. De hectiek rondom een nieuwe productie en het constante indirecte of openlijke gebedel van mensen om zijn gunsten zijn natuurlijk een dankbare inspiratiebron voor Fellini geweest. Zijn twijfels over zijn eigen kunnen laat hij door Mastroianni treffend verwoorden: ‘Gebrek aan inspiratie. Stel dat het niet tijdelijk is. Wat als het de ondergang is van een talentloze leugenaar?’ Het is de angst van elke kunstenaar dat de bron opeens opgedroogd blijkt te zijn en je als een charlatan ontmaskerd wordt. Gelukkig zitten er weer veel typische Fellini scènes in de film, zoals wanneer de gasten van het kuuroord onder begeleiding van het bombastische Walküre thema hun glazen heilzaam bronwater halen en drinken, alsof een heldhaftig leger ten strijde trekt. De stoute jongetjes, van wie de jonge Guido er een is, die geld inzamelen om een wulpse vrouw de rumba te zien dansen op het strand. Zijn geworstel met de katholieke kerk en de chaotische en enigszins onbegrijpelijke gebeurtenissen waarin droom en werkelijkheid elkaar zo mooi afwisselen en visioenen normaal zijn.

In ‘8 1/2′  heeft Fellini verschillende persoonlijke thema’s en preoccupaties bijeengebracht en gesmeed tot een ontroerende autobiografische film die de kunstenaar in al zijn kwetsbare naaktheid toont en daarbij nog grappig is ook.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 4

Bioscooprelease: 30 oktober 2003 (re-release)
Bioscooprelease: 20 september 2018