A Ciambra (2017)

Regie: Jonas Carpignano | 118 minuten | drama | Acteurs: Pio Amato, Koudous Seihon, Damiano Amato, Francesco Pio Amato, Iolanda Amato, Patrizia Amato, Rocco Amato, Susanna Amato, Paolo Carpignano

Hoe opmerkelijk het ook is dat Afrikanen in Europa arriveren per boot en dan juist in arme regio’s als Calabrië, het is een feit. Een regio met sterke familiebanden; zeker die van de Roma, waartoe Pio, hoofdpersoon in ‘A Ciambra’, behoort: het afvoerputje van het afvoerputje van Italië. Als zijn vader en oudere broer zijn gearresteerd voelt de 14-jarige Pio zich geroepen het inkomen te verzorgen van zijn vier generaties tellende familie, die in de zigeunergemeenschap Ciambra woont, en leeft van inbraken en autodiefstal. Noord-Italianen komen met de trein naar de hiel van de laars om voor driehonderd euro een gestolen auto van het joch te kopen. Niet veel later verkoopt Pio voor een hoger bedrag een tv aan Ghanezen. Oma kijkt boos en blijft ’s nachts op, maar neemt het geld met liefde aan.

Zoals geportretteerd door de Italiaans-Amerikaanse Jonas Carpignano (‘Mediterranea’) is dat verre van cynisch. Pio bouwt een vertrouwensband op met de Burkinese immigrant Ayiva (Koudous Seihon). Het levert mooie scènes op. Pio die zenuwachtig in een intercitytrein plaatsneemt – alsof hij wil ontvluchten aan zijn leven, en even later met de reiskoffer van een passagier naar buiten loopt om die te verpatsen aan Ayiva. Je ziet Pio een film lang twijfelen aan zijn lot, vooral het geweten speelt mooi op in de gezichtsuitdrukkingen van de uitstekende Pio Amato, die het midden houdt tussen onschuld en berekening. Dat komt vooral van pas in scènes als die van het eenzame joch ’s nachts op straat, wanneer er ineens een wild paard voorbij komt lopen.

Pio volgt het beest, dat in een nachtelijk vuur verdwijnt. Amato, wiens hele extended family in ‘A Ciambra’ meespeelt waardoor het geheel documentaire allure heeft, toont daarbij een ontroerende combinatie van passiviteit, verwondering en ontzetting. Het feit dat Pio juist vriendschap vindt in de Afrikaanse gemeenschap is een overtuigende keuze van de filmmaker, net als het feit dat hij ook weer wordt teruggetrokken in de eigen familie. Het had nog wel wat rauwer gekund, maar dat had afbreuk gedaan aan de boodschap dat de mens altijd de keuze heeft het goede te bewaren. Niet alleen Pio, ook Ayiva. Niet ten onrechte was ‘A Ciambra’ de Italiaanse inzending voor Beste Buitenlandse Film voor de 90ste Oscar-uitreiking.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 januari 2018
DVD-release: 14 mei 2018