A Country Teacher-Venkovský ucitel (2008)

Regie: Bohdan Sláma | 113 minuten | drama | Acteurs: Pavel Lika, Zuzana Bydovská, Ladislav edivý, Marek Daniel, Tereza Vorísková, Cyril Drozda, Marie Ludvíková, Zuzana Kronerová, Miroslav Krobot, Zdena Kucerová, Miloslav Vokatý, Jaroslav Vlcek, Frantisek Prosek, Josef Prosek, Anna Vladyková, Pavel Vladyka, Vojtech Kotek

Jonge, intelligente, maar eenzame leraar (Pavel Liška) met een – waarschijnlijk – erg goede baan in Praag besluit een nieuw leven te beginnen op het Tsjechische platteland. Hij neemt zijn intrek in een kamer in een boerderij, die hij moet delen met een bejaarde vrouw, zijn privéstekje slechts afgeschermd door een gordijn. Petr is een rustige man. Hem echt leren kennen doe je niet in de eerste minuten van de film, dat komt pas na een belangrijke ontboezeming, waarbij wat puzzelstukjes op hun plaats vallen. Wel blijkt dat hij – als stadse jongen – niet eens zo’n buitenbeentje is in de provincie. Als je ‘m zo ziet slapen bovenop een hooiberg, is het of hij zijn leven lang al rondstruint door de weilanden. Wellicht heeft het te maken met het vak dat hij doceert: biologie. Zijn verhandeling in het begin van de film over slakken, is achteraf gezien, zeer verhelderend. De opmerking van zijn dominerende moeder, ‘eenzaamheid is verschrikkelijk’, overheerst ook bij nader inzien de film. Je zou het zelfs kunnen bestempelen als het motto van de film. Iedereen in ‘A Country Teacher’ lijdt wel aan enige vorm van eenzaamheid. Is het mogelijk om deze toestand te overwinnen? En tegen welke prijs?

Marie (een indrukwekkende Zuzana Bydžovská) en haar zeventienjarige zoon Lada (Ladislav Šedivý) zijn de eerste vrienden die Petr krijgt in zijn nieuwe omgeving. Marie is wat ouder dan hem, maar nog steeds aantrekkelijk. Samen met Lada bestiert ze de boerderij. Nou ja, Lada ligt liever te rollebollen in het hooi met zijn vriendinnetje. Marie ziet wel wat in een soortgelijke activiteit met de rustige bedachtzame Petr, maar hij wijst haar vriendelijk af. Marie wijt het aan het leeftijdsverschil en lijkt er verder niet over te piekeren. Hun vriendschap lijdt er gelukkig niet onder, maar later in de film gebeurt er iets dat de verhoudingen behoorlijk scheef trekt. Tot dat allesbepalende moment kun je nog met de hoofdpersoon meegaan, daarna wordt identificatie wat moeilijker gemaakt en zijn ook de reacties van een van de belangrijkste bijfiguren minder goed te volgen (al ligt dat natuurlijk wel aan het standpunt van de kijker).

Regisseur Bohdan Sláma schreef zelf het scenario voor ‘A Country Teacher’. Het is wel wat jammer dat hij de kijker niet een gedetailleerder blik gunt in de zielenroerselen van Petr, noch die van Marie of Lada. De problemen waar zij mee worstelen raken je wel, maar het had veel meer impact kunnen hebben, als de kijker iets minder op afstand was gehouden. Meer indruk dan het verhaal op zich, waarin overigens menig stereotype vermeden wordt, maakt de prachtige cinematografie. Met lange takes neemt Sláma alle tijd om de omgeving te tonen, maar ook het prima acteerwerk – dat het meer moet hebben van de lichaamstaal dan van de dialogen (want die zijn zoals gezegd spaarzaam) – van zijn cast te etaleren. Het zijn de sterkste punten in deze film, die de kijker een lesje in zelfacceptatie, vergiffenis en menselijkheid geeft. In Sergey Dvortsevoys ‘Tulpan’ (2008) was in een sleutelscène de geboorte van een lammetje te zien. In ‘A Country Teacher’ zit een soortgelijke scène, maar dan met een kalfje, al is de betekenis hier ervan eerder symbolisch, dan dat de gebeurtenis de plot voortstuwt. Ondanks dat juist die symboliek hier wat geforceerd aanvoelt, weet het oprechte ‘A Country Teacher’ je met een warm gevoel achter te laten en in ieder geval met genoeg gespreksstof.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 6 augustus 2009