A Dangerous Method (2011)

Regie: David Cronenberg | 99 minuten | drama, thriller, biografie | Acteurs: Keira Knightley, Viggo Mortensen, Michael Fassbender, Vincent Cassel, Sarah Gadon, André Hennicke, Arndt Schwering-Sohnrey, Mignon Remé, Mareike Carrière, Franziska Arndt, Wladimir Matuchin, André Dietz, Anna Thalbach, Sarah Marecek, Bjorn Geske, Markus Haase, Christian Serritiello, Clemens Giebel, Theo Meller, Jost Grix, Severin von Hoensbroech, Torsten Knippertz, Dirk S. Greis

Psycho-analyse, is dat een onderwerp voor een film? Zolang je het maar niet al te theoretisch benadert misschien wel. De Canadese regisseur David Cronenberg – voornamelijk bekend van zijn horrorfilms uit de jaren tachtig – is altijd al gefascineerd geweest door de psyche en het effect dat fysieke aftakeling hierop heeft. Zelden speelde de menselijke geest zo’n centrale rol in zijn werk als in ‘A Dangerous Method’ (2011), waarin hij twee prominente psycho-analytici tegenover elkaar zet. Enerzijds hebben we Sigmund Freud (Viggo Mortensen), de Oostenrijkse grondlegger, die beweerde dat neurosen allemaal te herleiden zijn tot seksuele verdringing of seksuele trauma’s. Anderzijds is daar Carl Gustav Jung (Michael Fassbender), zijn Zwitserse discipel die seksualiteit vooral zag als een symbool van de psychische totaliteit van de mens. Zet deze twee grootheden bij elkaar en je krijgt een intellectueel steekspel om je vingers bij af te likken. Zou je denken. Helaas blijven de confrontaties tussen Freud en Jung in ‘A Dangerous Method’ tot een minimum beperkt.

In plaats daarvan richt Cronenberg zijn vizier op Sabina Spielrein (Keira Knightley), een Russisch-Joodse patiënte van Jung die zelf later een bekende psychologe zou worden. Jung gebruikt Spielrein als een proefkonijn voor zijn analytische psychologie. De jonge vrouw met masochistische trekjes laat Jung een kant van zichzelf ontdekken die hij nog niet kende. Patiënt Otto Gross (Vincent Cassel), die behandeld wordt voor zijn immorele seksuele gedrag, drijft de onderlinge spanningen nog verder op en zorgt ervoor dat Jung toegeeft aan zijn driften: Spielrein wordt zijn minnares. Zijn eigen ervaringen zorgen ervoor dat Jung aanstuurt op een breuk met Freud, zijn leermeester, omdat hij zijn twijfels over diens zienswijze niet langer voor zich kan houden.

Dat ‘A Dangerous Method’ gebaseerd is op een toneelstuk van Christopher Hampton, getiteld ‘The Talking Cure’ uit 2002, is een teken aan de wand: in deze film wordt veel, nee héél veel gepraat. Het verwachte – en gehoopte – verbale vuurwerk tussen Freud en Jung blijft echter uit. De spaarzame scènes die Mortensen en Fassbender samen delen vormen evenwel het hoogtepunt van de film. Knightley doet zichtbaar haar stinkende best om te overtuigen – vooral in de eerste helft van de film, tijdens de sessies met Jung – maar haar klapperende kaak die ze in allerlei onmogelijke bochten manoeuvreert en haar mislukte Russische accent werken toch vooral op de zenuwen. Al mag je zeggen dat het moedig van haar is dat ze deze veeleisende en fysieke rol op zich heeft genomen. Nadat ze ‘genezen’ is, wordt ze er overigens niet sympathieker op. Cronenberg had zich beter kunnen beperken tot Freud en Jung. Zeker Mortensen krijgt opmerkelijk weinig screen time en dat is eens te meer jammer omdat hij de enige is die zijn rol niet al te serieus neemt en het een beetje luchtig durft te houden. Het thema is natuurlijk al zwaar genoeg.

Met drie internationale sterren – vier als je het bijrolletje van Vincent Cassel meerekent – en een topregisseur binnen de gelederen mag je de nodige kwaliteit verwachten, maar ‘A Dangerous Method’ valt behoorlijk tegen. Voor de inzet van de acteur en de productiewaarden van de film hebben we niets dan lof (al is Knightley simpelweg te licht bevonden voor dit werk), maar daarmee maak je een film nog niet meeslepend. ‘A Dangerous Method’ heeft te kampen met een onevenwichtig en afstandelijk script vol ellenlange dialogen. Dat maakt dit drama saai en levenloos en dat zijn we niet gewend van David Cronenberg. Slechts sporadisch weet hij ons te boeien, als hij de beide grootmeesters van de psycho-analyse tegenover elkaar zet. Maar dat gebeurt veel te weinig. Van iemand met Cronenbergs reputatie verwacht je gewoonweg beter.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 15 maart 2012
DVD- en blu-ray-release: 25 juni 2012