À ma soeur! – Fat Girl (2001)
Regie: Catherine Breillat | 86 minuten | drama | Acteurs: Anaïs Reboux, Roxane Mesquida, Arsinée Khanijan, Libero de Rienzo, Laura Betti, Romain Goupil, Albert Goldberg
De eerste liefde. Een dankbaar onderwerp voor veel films. Sinds het begin van de cinema werden er al talloze producties geïnspireerd door de voorzichtige stapjes in de wereld van liefde en seks. Zo ook ‘À ma soeur!’ (‘Fat Girl’) van Catharine Breillat. Alleen heeft zij er niet bepaald een rooskleurig beeld van. Verwacht geen romantische film vol mooie mensen en hartverwarmende scènes. Breillat toont een ontluisterend beeld van de weg naar volwassenheid en de schemerzone tussen liefde en seks. À ma soeur!’ laat je compleet verdwaasd en geschokt achter. Romantici zijn gewaarschuwd.
Het verhaal van deze Franse dramafilm begint met de introductie van de twee zussen Anaïs (Anaïs Reboux) en Elena (Roxane Mesquida). De meisjes zijn samen met hun ouders op vakantie. Omdat de twee flink aan het puberen zijn hangt er een gespannen sfeertje tussen hen en hun ouders. Anaïs en Elena zijn op elkaar aangewezen en de oudere zus sleept Elena noodgedwongen achter zich aan. Als Anaïs verliefd wordt op een oudere Italiaanse jongen (Libero de Rienzo) verandert er veel in het leven van de meiden. Met fatale gevolgen.
Het is bepaald geen lichte kost die je voor je kiezen krijgt. De controversiële regisseur Breillat staat bekend om haar schokkende films met een sterk feministisch ondertoontje. Het mag dan ook geen verbazing zijn dat ‘À ma soeur!’ ook niet de meest makkelijke film is. Maar in tegenstelling tot Breillats vorige film, het geruchtmakende ‘Romance X’, steekt het verhaal in deze productie veel beter in elkaar zodat je haar deze keer niet zomaar kunt betichten van goedkoop effectbejag. In ‘Romance X’ vertelde Breillat het verhaal van een doodongelukkige nymfomane die leed onder de maatschappij waarin ze leefde. Een interessant en gedurfd thema dat helaas ten onder ging aan nutteloze seksscènes die enkel diende voor het veroorzaken van controverse. Daarnaast zorgde de eindeloze stroom van filosofisch getinte, pompeuze dialogen voor een vermoeiende film die helaas niet goed uit de verf kwam. ‘À ma soeur!’ ontkomt daar ook niet aan.
Gedurende de film worden er lange flink opgeklopte volzinnen gebruikt die enkele heikele punten uit onze maatschappij aansnijden. Dat de feministische Breillat graag iets duidelijk wil maken, mag geen verbazing heten. Jammer genoeg slaat ze iets te ver door. Zo komen de dialogen veel te theatraal over en dat doet afbreuk aan haar film. Het is niet erg geloofwaardig om erg jonge meisjes nogal geforceerde zware dialogen te horen uitkramen. Opvallend genoeg weten de jonge actrices zich er wonderbaarlijk goed doorheen te staan. Het is compleet aan hen te danken dat ‘Fat Girl’ niet verzandt in een saaie, gekunstelde praatfilm zonder echte personages.
Het ijzersterke spel van de cast is één van de grootste troefkaarten van de film. Reboux is erg goed als de knappe Elena die valt voor de gladde praatjes van de Italiaan. Je zit echt te kijken naar een mens van vlees en bloed. Reboux zet op overtuigende wijze een puberend meisje neer dat worstelt met haar ontluikende seksualiteit. Al haar onzekerheden en angsten worden indrukwekkend neergezet door de Française. Ook de complexe haat-liefde verhouding met haar jongere zus Anaïs wordt op een realistische manier vertolkt. Hier zie je geen gepolijste mensen die je kent uit Hollywood, maar echte personen vol met hun goede en slechte kanten. De zusjes zijn af en toe onhandelbaar voor hun ouders en de opspelende hormonen voel je als kijker bijna door je eigen kamer heen gieren. Met name Mesquida zet een akelig echte puber neer. Als de zwaarlijvige, sombere Elena speelt ze een mooie rol. De vroegwijze Elena ziet lijdzaam toe hoe haar zusje wordt meegesleept door de zelfzuchtige Italiaan die Anaïs met alle geweld in bed wil krijgen. De machteloosheid en de pessimistische gedachtes van de mollige Elena worden erg naturel geportretteerd door Mesquida.
Wat ook een dubieus punt is in ‘À ma soeur!’ is de wel erg zwartgallige kijk op mannen. Elke mannelijk personage is zeer egocentrisch en bot. Het opvallendste voorbeeld is uiteraard de Italiaan. Deze student doet er werkelijk alles aan om zijn eigen zin door te drijven. Met de meest walgelijke praatjes dwingt hij Anaïs om seks met hem te hebben. Maar ook andere mannen in deze prent komen er niet ongestraft van af. Zo is de vader van de twee pubers een erg kille zakenman die enkel denkt aan zijn eigenbelang. Zijn zaak is belangrijker dan zijn gezin. Op zijn zachtst gezegd kun je concluderen dat Breillat niet de meest optimistische visie heeft wat mannen betreft.
Misschien ben je na al de kritiek op ‘À ma soeur!’ geneigd te denken dat deze prent niet goed is. Het tegendeel is waar. Ondanks de sterk feministische ondertoon, die niet bij iedereen in goede aarde zal vallen, is ‘À ma soeur!’ een erg geslaagde dramafilm. Naast het sterke acteerwerk, blinkt de prent ook uit in de weergave van sfeer. Breillat weet op een erg knappe manier een bijna tastbare spanning te creëren. Door het minimale camerawerk en het totale gebrek aan muziek krijg je een onbehaaglijk gevoel. Er gaat iets ergs gebeuren, maar je weet niet wat. Door de realistisch vormgegeven hoofdpersonen leef je mee met hen en vrees je wat er gaat komen. En dat is niet niks. De film is op sommige momenten moeilijk te verteren. Net als in ‘Romance X’ toont Breillat op expliciete wijze de seksuele belevenissen van Anaïs. De kille en afstandelijke manier waarop Breillat dit laat zien, geeft je een erg ongemakkelijk gevoel. Dit heeft met liefde niets te maken, dit is (bijna) gedwongen seks tussen een naïef minderjarig meisje en een geile, jonge twintiger. Het rauwe realisme van deze scènes maakt het geheel nog eens extra beklemmend. En het compleet onverwachte, schokkende einde van de film, zorgt ervoor dat je deze film niet snel meer vergeet.
‘À ma soeur!’ vertelt een schrijnend verhaal over opgroeiende meisjes in de moderne maatschappij. Een wereld waarin vrouwen schaamteloos gebruikt worden en als oud vuil aan de kant worden geschoven. Uiterlijk telt zwaarder dan innerlijk en emoties van mensen zijn niets meer dan vervelende bijzaken. Breillat heeft een inktzwarte film gemaakt die door het sterk feministische ondertoontje niet bij iedereen in goede aarde zal vallen. Het is met name de zeer eenzijdige belichting van man en vrouw die vraagtekens oproept. Als je daar doorheen kunt prikken, dan wordt je getrakteerd op een sterke, ontroerende dramafilm waarin liefde en verstoorde verhoudingen centraal staan.
Frank v.d. Ven
Waardering: 4
Bioscooprelease: 28 maart 2002