A Mighty Heart (2007)

Regie: Michael Winterbottom | 100 minuten | drama, thriller, geschiedenis | Acteurs: Angelina Jolie, Dan Futterman, Archie Panjabi, Mohammed Afzal, Mushtaq Khan, Daud Khan, Telal Saeed, Arif Khan, Denis O’Hare, Perrine Moran, Jeffry Kaplow, Ishaque Ahmed, Aly Khan, Irfan Khan, Jean-Jacques Scaerou, Zachary Coffin, Jillian Armenante 

Wanneer Mariane Pearl (Angelina Jolie) in ‘A Mighty Heart’ voor het eerst hoort dat haar man Daniel (Dan Fetterman) is omgebracht door terroristen, vlucht ze naar de badkamer en breekt ze uit in een ijzingwekkende huilbui, voortdurend gillend en “nee!” roepend. De kijker staat er, net als het onderzoeksteam buiten de badkamerdeur, verslagen naar te luisteren. Wat een verschrikking om dit te moeten meemaken. Echter, het is, zo mogelijk, niet eens de meest aangrijpende scène in de film. Die eer gaat naar een scène die juist zeer ingehouden is. Dit moment vindt plaats wanneer Mariane met het hele team aan tafel zit te eten en, ondanks de gruwelijke afloop, iedereen wil bedanken voor zijn hulp. Een ogenblik kost het haar zichtbaar moeite om haar tranen te bedwingen, maar haar verklaring is stellig: ze hebben niet gefaald, want de terroristen zijn niet geslaagd in het creëren van angst bij hun tegenstanders, hun eigenlijke doel. Mariane is niet bang, en niemand aan de tafel is bang, dus de terroristen hebben verloren.

Het is juist deze scène van helderheid en morele kracht die de kijker bijna in tranen doet uitbarsten, precies omdat je weet wat voor emoties er allemaal onder de oppervlakte schuil gaan, en hoe beladen de sfeer is aan tafel. Een prachtige scène, voortreffelijk geacteerd door Jolie, en tekenend voor het karakter van Mariane Pearl, die de rationele, journalistieke waarden (van haarzelf en haar man) wil laten zegevieren en weigert toe te geven aan gevoelens van angst en haat.

Het is een bewonderenswaardige houding. Als zelfs zíj in staat is om alles in perspectief te blijven zien en niet in negatieve spiraal te vervallen, is er geen excuus voor politiek leiders om in blinde retoriek te vervallen. Nog een scène die haar principes en redelijkheid mooi laat zien is die van het televisie-interview dat ze geeft na de moord op haar man. Mariane wordt voortdurend door de interviewer uitgedaagd om Pakistanen over één kam te scheren en te demoniseren. Ze weigert echter iets kwaads te zeggen over een heel land of volk. Ze stelt dat overal waar ellende is, terroristen mensen welwillend(er) zullen vinden om mee te werken. En ellende is overal op de wereld aanwezig.

Hoewel we op filmgebied vaak anders van haar gewend zijn, is dit, persoonlijk gezien, een ideale rol voor Angelina Jolie, die als Goodwill Ambassadeur van de UNHCR (de afdeling van de Verenigde Naties die opkomt voor vluchtelingen) heeft laten zien sociaal-politiek behoorlijk geëngageerd te zijn. Dit is eens geen rol waarin ze haar status als meest sexy filmster uitbuit, maar een betekenisvolle rol in een waar gebeurd drama. Geen zwoel kijkende Lara Croft of mevrouw Smith in stoeipakjes, maar een serieuze rol waar Jolie haar tanden in kan zetten en haar dramatische acteerkwaliteiten in kan etaleren. Het is meteen, samen met de prijswinnende rollen in ‘Gía’ en ‘Girl, Interrupted’, één van haar beste acteerprestaties ooit geworden. Het lijkt een moeilijke opgave om het beeld van superster Jolie uit de (roddel)bladen en haar sexy films los te koppelen van haar personage in deze (en elke willekeurige) film, maar de actrice slaagt er wonderwel in. Jolie’s “starpower” verdwijnt volkomen naar de achtergrond en ze weet volledig één te worden met haar personage, inclusief een verrassend overtuigend Frans accent. Ingetogen en passievol is haar vertolking, met vaak subtiele vormen als een gelaatsuitdrukking, een intonatie, of een korte maar felle dialoog die haar gedachten communiceren.

Jolie is zeer belangrijk voor het binden van de kijker aan het verhaal, waarvan haar personage het emotionele anker vormt, maar regisseur Winterbottom verdient tevens veel lof vanwege de manier waarop hij dit welbekende en simpele verhaal toch spannend en interessant heeft kunnen houden. Ook al weet je als kijker precies hoe het gaat aflopen, je wordt toch continu meegesleept door de gebeurtenissen in de film en hoopt, tegen beter weten in, dat ze Daniel op tijd zullen vinden. De dreiging die wordt gecreëerd voordat Daniel zijn ontmoeting heeft, is voelbaar. Door verschillende mensen wordt hem op het hart gedrukt dat het waarschijnlijk allemaal zonder problemen zal verlopen, indien hij tenminste op een openbare plek afspreekt. Zelfs de koele Daniel gaat zich hier toch wel wat ongemakkelijk door voelen.  Naast hoofdrolspeelster Jolie, is de rest van de rolbezetting ook zeker adequaat te noemen. De relatief onbekende acteur Dan Fetterman heeft niet alleen een sterke gelijkenis met zijn personage Daniel Pearl, hij is ook een goede keuze voor de rol van rechtschapen en vasthoudende journalist die het middelpunt zal vormen van een politiek steekspel en alle persoonlijke dramatiek eromheen. Ook Irfan Khan, de veelzijdige Bollywoodacteur, geeft hier, net als in Mira Nairs ‘The Namesake’, weer een prima dramatische prestatie ten beste als Pakistaanse politieofficier.

Net als ‘The Road to Guantánamo’, Winterbottoms film uit 2006, is ‘A Mighty Heart’ een politiek gëengageerde film over (politieke) wereldproblematiek die is ontstaan naar aanleiding van de aanslagen in New York op 11 September 2001. Deze film ligt chronologisch en politiek gezien precies in het verlengde van Winterbottoms laatste film, aangezien de kidnapping van Daniel Pearl een vergeldingsactie is voor de behandeling van de (grotendeels onschuldige) politieke gevangenen in de Guantánamo baai op Cuba. Het eerste bericht van de terroristen stelt dat Daniel in slechte, onmenselijke omstandigheden wordt vastgehouden, gelijk de inhumane wijze waarop de gevangen op Guantánamo worden behandeld. Hun, in zichzelf geenszins onredelijke eis (zoals de kijker heeft kunnen zien in Winterbottoms film) is dat de situatie op Cuba verbetert. In werkelijke reacties van Bush en Colin Powell is te zien dat Amerika niet van plan is op de eisen van de terroristen in te gaan en stellen daarnaast dat de gevangenen wel degelijk goed worden behandeld.

Het eerste punt is begrijpelijk, maar het laatste zal sommige kijkers met de ogen doen rollen. Er kan niet met terroristen onderhandeld worden en wat ze Daniel Pearl hebben aangedaan is walgelijk, maar hun politieke aanklacht is een legitieme. Een punt dat Winterbottom slechts in de kantlijn aanstipt, maar tevens past in de filosofie van Mariane en Daniel Pearl zelf. Het punt dat je ondanks alles een redelijke en brede blik moet behouden bij het kijken naar zulke, potentieel zeer emotioneel beladen, onderwerpen. Judea Pearl, de vader van Daniel heeft na de moord een stichting opgericht, in naam van hun zoon, om begrip te bevorderen tussen Oost en West door middel van journalistiek, muziek, en dialoog. Een beter eerbetoon aan Daniel is bijna niet denkbaar. En Winterbottoms ‘A Mighty Heart’ is de ideale nagedachtenis.

Bart Rietvink

Waardering: 4

Bioscooprelease: 20 september 2007