A Respectable Family – Yek Khanévadéh-e Mohtaram (2012)

Regie: Massoud Bakhshi | 90 minuten | drama | Acteurs: Babak Hamidian, Mehrdad Sedighian, Mehran Ahmadi, Ahu Kheradmand, Parivash Nazarieh, Behnaz Jafari, Mehrdad Ziaei, Niki Nasirian

Met een titel als ‘A Respectable Family’ kun je van een film twee dingen verwachten: of het gaat inderdaad over een fatsoenlijke familie, of in de familie gebeuren zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Drie keer raden wat interessanter is voor een thriller…

Centraal in het Iraanse ‘A Respectable Family’ staat Arash, een professor, die na meer dan twee decennia gestudeerd en carrière te hebben gemaakt in Frankrijk terug is gekeerd naar zijn geboorteplaats Shiraz in Iran. Op uitnodiging van de Universiteit is hij hier les gaan geven en weer bij zijn (alleenstaande) moeder gaan wonen. Zowel Arash als zijn moeder hebben alle banden met zijn vader verbroken, maar wanneer deze sterft – net nu Arash weer in Iran is – en hen een substantieel bedrag nalaat, worden de familieverhoudingen op scherp gesteld.

In het begin van de film zijn we getuige van hoe iemand (wiens point-of-view wij zien) in een taxi stapt en vervolgens in elkaar wordt geslagen en bewusteloos, één schoen missend, weg wordt gesleept. Over het hoe en waarom, noch wie het is, blijven we lang in het ongewisse. En zo is er wel meer dat verwart in ‘A Respectable Family’. Beelden uit het verleden worden afgewisseld met scènes uit het heden, zonder dat in eerste instantie duidelijk is wat zich wanneer afspeelt en om wie het gaat. Die onduidelijkheid leidt in het begin wel wat af, waardoor het even duurt voor de film je raakt. Maar zodra regisseur Massoud Bakhshi je met zijn eerste speelfilm weet mee te slepen, wat ongeveer na drie kwartier gebeurt, laat ie je ook niet meer los.

Arash is in de jaren tachtig opgegroeid in Iran. Die turbulente periode, ten tijde van de Iran-Irakoorlog, meemaken in je jeugd, laat onherroepelijk zijn sporen na en dat blijkt ook uit het verhaal van Arash. Zijn familie heeft moeten leren omgaan met de gevolgen van een intens familiedrama en deed dat ieder op hun eigen manier. En hoewel de volwassen Arash geen zichtbare schade meer lijkt te hebben door deze gebeurtenis, worden de wonden weer opengehaald bij de confrontatie met bepaalde plaatsen en personen. Het is net of hij tijdens zijn verblijf in het Westen een ander persoon is geworden, met een andere achtergrond, maar door zijn terugkeer in zijn geboorteland eveneens terugkeert in het lichaam en ziel die hij daar achtergelaten heeft en opnieuw moet leren omgaan met de emoties die dat teweeg brengt.

In ‘A Respectable Family’ is de politieke en maatschappelijke situatie in Iran naadloos verbonden met de familiegeschiedenis, iets wat we eerder zagen in het aangrijpende, eveneens Iraanse ‘A Separation’. Zo indrukwekkend als die film wil ‘A Respectable Family’ niet worden, maar de complexiteit van de Iraanse geschiedenis en de huidige maatschappij wordt wel op een indringende manier duidelijk gemaakt. Archiefbeelden van de oorlog die door de regisseur in de film zijn verwerkt geven de noodzakelijke achtergrondinformatie. Arash krijgt te maken met bureaucratie (een paspoort wat hem maar niet gegeven wordt vanwege militaire vrijstelling), censuur (er wordt zonder pardon ingegrepen in zijn lessen op de Universiteit door de directie), corruptie en geweld, iets dat hij met groeiende verbazing aanschouwt. Het is duidelijk dat Arash zijn geboorteland ontgroeid is, maar welke keuze hij moet maken, blijft lang een verrassing. Dankzij het schokkende begin blijft de hele film zwanger van een gevoel van onheil. Ondanks de schoonheidsfoutjes zet Massoud Bakhshi zichzelf én de Iraanse cinema met ‘A Respectable Family’ in elk geval goed op de kaart.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 18 oktober 2012