A Scanner Darkly (2006)

Regie: Richard Linklater | 96 minuten | drama, animatie, science fiction, thriller | Acteurs: Rory Cochrane, Robert Downey Jr., Mitch Baker, Keanu Reeves, Sean Allen, Cliff Haby, Steven Chester Prince, Winona Ryder, Natasha Valdez, Mark Turner, Woody Harrelson, Chamblee Ferguson, Angela Rawna, Eliza Stevens, Sarah Menchaca, Melody Chase, Leif Anders, Turk Pipkin, Alex Jones, Lisa Marie Newmyer, Wilbur Penn, Ken Webster, Hugo Perez, Rommel Sulit, Dameon Clarke, Christopher Ryan, Leila Plummer, Jason Douglas, Marco Perella, Jack Cruz

De Amerikaan Richard Linklater is een regisseur die persoonlijke projecten afwisselt met grotere publieksfilms. Die grotere films (‘School of Rock’, ‘Bad News Bears’) zijn meestal wat minder interessant dan het kleinere werk (‘Tape’, ‘Before Sunrise’, ‘Before Sunset’). Dat de animatiefilm ‘A Scanner Darkly‘ in die tweede categorie valt, zou je niet verwachten als je naar de credits kijkt. Een cast met onder meer Keanu Reeves en Winona Ryder, muziek van Radiohead, het duo Clooney/Soderbergh als executive producers, en dan ook nog een scenario dat gebaseerd is op een scifi-roman van populaire cultheld Philip K. Dick. Het levert hoe dan ook een bijzondere film op.

Qua animatie verschilt ‘A Scanner Darkly‘ aanmerkelijk van wat we gewend zijn. De makers namen het verhaal eerst op als een gewone speelfilm, waarna een speciaal computerprogramma de scènes beeld voor beeld bewerkte. Het resultaat is een ietwat vlekkige maar felrealistische tekenstijl waarbij de personages sprekend lijken op de acteurs die model hebben gestaan. Hoewel niet iedereen die stijl zal kunnen waarderen, kent de film zo wel een heel eigen esthetiek.

Mocht die animatiestijl voor sommige kijkers al een barrière zijn, het ingewikkelde verhaal zal daar verder weinig goeds aan doen. Het eerste uur van ‘A Scanner Darkly‘ heb je geen idee waar de film naar toe wil; de verhoudingen tussen de voornaamste karakters zijn lang niet altijd duidelijk en de hoeveelheid informatie die je krijgt is aan de ruime kant. Aan uitleggen wordt hier niet gedaan, dus je moet er vanaf de eerste minuut goed bij zijn. Het is pas in het laatste kwartier dat je beseft hoe knap het verhaal in elkaar steekt, waarbij de ontknoping even verrassend is als deprimerend.

Wie over die ingewikkeld plot en onorthodoxe tekenstijl heenstapt, wordt beloond met een boeiend verhaal over drugs, paranoia, vriendschap en een alomtegenwoordige overheid. Dit alles in een combinatie van thriller, drama, scifi en komedie, al kan het in deze merkwaardige setting even duren voordat je de komische elementen op waarde kunt schatten. De acteurs, met een opvallend sterke Winona Ryder, zorgen er met de nodige overacting voor dat de personages net niet levensecht zijn, wat dan wel weer past bij deze animatie.

Terwijl Richard Linklater zich met zijn commerciële projecten moeiteloos schikt naar de wetten van Hollywood, gaat hij in zijn kleinere projecten volstrekt compromisloos te werk. Dat levert in dit geval een hoogst originele maar ietwat hoogdrempelige film op, die van de eerste tot de laatste minuut fascineert. Een film die bovendien net zo cult zou kunnen worden als de romans van Philip K. Dick.

Henny Wouters