A Separation – Jodaeiye Nader az Simin (2011)

Regie: Asghar Farhadi | 123 minuten | drama | Acteurs: Peyman Moaadi, Leila Hatami, Sareh Bayat, Shahab Hosseini, Sarina Farhadi, Babak Karimi, Kimia Hosseini, Ali-Asghar Shahbazi, Shirin Yazdanbakhsh

Liefde is universeel. Conflicten zijn dat ook. Voor wie dat nog niet wist is een bezoekje aan de Iraanse film ‘A Separation’ (‘Jodaeiye Nader az Simin’) de moeite waard. In dit drama van gelauwerd regisseur Asghar Farhadi groeit een relatief klein conflict uit tot een juridische veldslag tussen twee gezinnen. Een krachtmeting waarvan de kinderen het grootste slachtoffer zijn.

De prachtige openingsscène zet meteen de toon. Een man en een vrouw vertellen aan een rechter – en omdat we vanuit het perspectief van de rechter kijken, rechtstreeks aan ons – waarom ze al dan niet moeten scheiden. Voor bemiddeling is het te laat, op elkaars opmerkingen wordt nauwelijks gereageerd, behalve door een geërgerde blik en een herhaling van de eigen argumenten. De kloof tussen deze twee voormalige geliefden is exemplarisch voor de kloof tussen mens en medemens. Een afstand die pas goed zichtbaar wordt in tijden van conflict. Een afstand die nog vergroot wordt door de halve waarheden en hele leugens die de betrokkenen in het conflict gebruiken om het hoofd boven water te houden.

Het levert een tijdloos drama op waar je, mocht je daar zin in hebben, eenvoudig een politieke of maatschappelijke dimensie aan kunt geven. Conflicten tussen landen of sociale klassen, de vlam die in de pan slaat als een conflict niet snel genoeg gedoofd wordt, de kinderen als eerste slachtoffer in een oorlog.

Voor wie geen behoefte heeft aan deze dimensie resteert een indringend menselijk drama, waarbij het moeilijk is partij te kiezen: deels omdat de kijker ook niet weet wat waar is en wat niet, deels omdat de personages echte mensen zijn met goede en slechte trekjes. Wat hierbij meewerkt is het geweldige acteren, vooral van Leila Hatami als de wilskrachtige Simin. De acteursprijs die het ensemble kreeg tijdens de Berlinale 2011 is dan ook geen verrassing.

Een meesterwerk is ‘A Separation’ net niet. Daarvoor is het middendeel iets te trekkerig. Argumenten worden herhaald en herhaald, waardoor de aandacht van de kijker iets verslapt. Neemt niet weg dat deze film een dikke aanrader is. Al is het maar vanwege de verrassende wendingen in het verhaal. Of vanwege de nuances in het script. Of vanwege dat laatste oogcontact tussen de twee dochters uit de ruziënde gezinnen. Die gaat echt door merg en been.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 augustus 2011
DVD-release: 9 januari 2012
Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2023