A Somewhat Gentle Man – En ganske snill mann (2010)
Regie: Hans Petter Moland | 105 minuten | drama, komedie, misdaad | Acteurs: Stellan Skarsgård, Bjørn Floberg, Gard B. Eidsvold, Jorunn Kjellsby, Bjørn Sundquist, Jon Øigarden, Kjersti Holmen, Jan Gunnar Røise, Julia Bache-Wiig, Aksel Hennie, Henrik Mestad, Jannike Kruse, Ane H. Røvik Wahlen
‘A Somewhat Gentle Man’ (2010), een gortdroge Noorse film over een crimineel die probeert zijn leven te beteren maar van alle kanten wordt tegengewerkt, bleek een onverwacht succes op het Internationale Film Festival van Berlijn. Regisseur Hans Petter Moland, die wat stijl betreft best in één adem genoemd mag worden met Anders Thomas Jensen en Aki Kaurismäki, werd genomineerd voor de Gouden Beer. Daarnaast werd ‘A Somewhat Gentle Man’ door de lezersjury van de ‘Berliner Morgenpost’ uitgeroepen tot beste film van het festival. Moland werkt graag samen met de internationaal vermaarde Zweedse acteur Stellan Skarsgård. Eerder speelde hij al hoofdrollen in Molands films ‘Zero Kelvin’ (1995) en ‘Aberdeen’ (2000). ‘A Somewhat Gentle Man’ is de derde film die ze samen maken. Skarsgård speelt Ulrik, een man die twaalf jaar heeft vastgezeten omdat hij iemand heeft doodgeschoten. Als de film begint is hij net vrijgekomen uit de gevangenis. Ulrik is vastberaden iets te maken van zijn leven, maar dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn.
Vrijwel meteen wordt hij benaderd door Rune Jensen (Bjørn Floberg), de louche scharrelaar waar hij voor werkte voor hij vastzat. Rune regelt een slaapplaats en een baantje voor hem en wijst hem er constant op dat hij, in de tijd dat Ulrik vastzat, zijn ex Wenche (Kjersti Holmen) en zoon Geir (Jan Gunnar Røise) heeft onderhouden. Ulrik ontdekt al gauw dat er een addertje onder het gras zit: Rune heeft hem nodig om de man die hem twaalf jaar geleden verlinkt heeft, om te brengen. Ulrik zit daar helemaal niet op te wachten; het liefst zou hij helemaal opnieuw beginnen en niet meer terugkijken op zijn criminele verleden. Zijn zoon, die hij al die tijd niet meer gezien heeft, is inmiddels een volwassen vent, die samenwoont en binnenkort een kind verwacht. Zodra Geirs vriendin Silje (Julia Bache-Wiig) ontdekt dat haar schoonvader een moord op zijn geweten heeft, wil ze niets meer met hem te maken hebben. Ondertussen staat ook Ulriks liefdesleven op zijn kop. Zijn stuurse huisbazin Karen Margrethe (Jorunn Kjellsby) knapt zienderogen op door de complimenten die ze krijgt voor haar kookkunsten – en van de seks die ze bij hem afdwingt. Ulrik ondergaat het gedwee; hij ziet meer in Merete (Jannike Kruse), de administratief medewerkster van zijn baas Sven (Bjørn Sundquist).
‘A Somewhat Gentle Man’ wordt gekenmerkt door een sobere setting en droge, typisch Scandinavische humor. Dit bij vlagen absurdistische misdaaddrama leunt sterk op het acteerwerk in het algemeen en dat van Stellan Skarsgård in het bijzonder. Ulrik is een introverte, goed bedoelende man die niets liever wil dan zijn fouten uit het verleden herstellen. De verstoorde relatie met zijn zoon staat bovenaan zijn prioriteitenlijstje. Ulrik loopt echter tegen heel wat obstakels op. Het contact met iedereen die hij tegenkomt, verloopt op zijn zachtst gezegd wat ongemakkelijk, wat soms pijnlijke, maar veelal hilarische scènes oplevert. Het scenario van Kim Fupz Aakeson zit boordevol bizarre personages. Soms zijn ze grotesk, zoals de Laplandse dwerg bij wie Ulrik, Rune en diens voetveeg Rolf (Gard B. Eidsvold) een pistool kopen. Soms zijn ze iets subtieler geschetst, zoals Ulriks baas Sven die stijf staat van de stress en in een razend tempo zijn monologen eruit perst. Niemand is echt aardig tegen de goedbedoelende Ulrik – alleen Rune, maar dat is uit puur eigenbelang – waardoor je onmiddellijk sympathie voor hem voelt.
Hoewel de film ingetogen oogt, zorgen de ongemakkelijke, bizarre situaties geregeld voor een stevig lachsalvo. Vooral de opmerkelijke relatie die Ulrik opbouwt met zijn morsige huisbazin is hilarisch. Omdat zij hem onderdak verschaft, eten brengt en een tv (waarop alleen een dubieuze Poolse zender op te ontvangen is) op zijn kamer neerzet, geeft dat haar blijkbaar het recht seks van hem te eisen. Ulrik ondergaat het zonder morren. Hij is allang blij dat er voor hem gezorgd wordt en klaagt niet. Gevolg is dat Karen Margrethe, niet meer de jongste, zich steeds uitdagender kleedt en steeds sneller haar onderbroek uittrekt; Ulrik heeft haast geen tijd meer om te eten. Het zijn dit soort kleine scènes – die enerzijds wat absurd en gekunsteld aandoen, maar anderzijds bijzonder treffend en humoristisch zijn – die ‘A Somewhat Gentle Man’ meer dan de moeite waard maken. Het sterke acteerwerk en de fascinerende personages vormen het toefje op de taart.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 9 september 2010