A Warning to the Curious (1972)
Regie: Lawrence Gordon Clark | 50 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: Peter Vaughan, Clive Swift, Julian Herrington, John Kearney, David Cargill, George Benson, Roger Milner, Gilly Fraser, David Pugh, Cyril Appleton
‘A Warning to the Curious’ is een aflevering van de ‘Ghost Story for Christmas’ serie, die voor televisie door de BBC in de jaren 70 is vervaardigd. In deze aflevering is de werkloze Mr. Paxton op zoek naar een kroon uit de middeleeuwen die volgens een oude legende in de bossen bij het aan de kust gelegen dorpje Seaburgh begraven ligt. Dat het met schatgravers in Seaburgh echter slecht kan aflopen wordt in de zich twaalf jaar eerder afspelende openingsscène direct duidelijk gemaakt wanneer een schatgraver op hardhandige wijze van kant wordt gemaakt.
Al snel valt ook in deze aflevering van de BBC-serie de succesvol tot stand gebrachte beklemmende sfeer op. Niet zozeer door, met uitzondering van wellicht de openingsscène, allerlei gewelddadige of bloederige scènes langs te laten komen, maar door, zoals dat in andere delen van deze serie opvalt, ook hier een opvallend ingehouden aanpak te hanteren. Daarnaast blijft het gebruik van traditionele attributen zoals donkere gangen en schaars verlichte ruimtes of aanverwante zaken beperkt. Wel komt er een kerkhof langs en vinden er wat nachtelijke opnamen plaats wanneer Paxton zijn schatgraverij aan het uitoefenen is en hij de eerste tekenen van naderend onheil opvangt, maar verder speelt het verhaal zich voor het grootste deel overdag af. Toch doet dit geen afbreuk aan de sfeer van op de loer liggend en onafwendbaar onheil dat het op Paxton voorzien lijkt te hebben. Dit onheil komt in de vorm van een enkele vanuit de verte vage gedaante die op klaarlichte dag herhaaldelijk opduikt en vanaf een afstand naar Paxton staart. En meer dan dit doet hij letterlijk niet, maar een niet mis te verstane boosaardige bedoeling en daarmee een duidelijk voelbare dreiging gaat er wel degelijk van deze onbeweeglijke gestalte uit. Temeer daar hij opduikt op de meest onverwachte plaatsen, ook wanneer Paxton zich in de uitgestrekte en verlaten zandgebieden en bossen alleen en onbespied waant.
Daarnaast maakt regisseur Clark effectief gebruik van de nodige onbestemde geluiden die Paxton in zijn nabije omgeving opvangt en waardoor het hem duidelijk wordt dat de verschijning, al kan deze hem onopgemerkt tot nabij benaderen, voor Paxton zelf toch ongrijpbaar en buiten beeld blijft. Reden dat zich van Paxton dan ook langzaam een martelende en allesoverheersende angst meester maakt wanneer hij gaat beseffen dat hij duistere krachten heeft opgeroepen die zijn pet te boven gaan en waarvan hij slechts een vage hoop heeft eraan te ontkomen. Ook wat dit betreft resulteert de aanpak die voor deze verfilming is gekozen, met op gezette tijden ondersteuning van gepaste ondersteunende beklemmende muziek, in een verhaal waarmee door de spookachtige sfeer die deze aflevering kenmerkt de naamgeving van de ‘Ghost Story for Christmas’ serie eer wordt aangedaan. Een voorwaarde daarvoor is het goede spel van de castleden.
Keurig werk van met name Peter Vaughan die de langzaam en steeds meer door angst verteerde Paxton gestalte geeft. Een optreden waarmee zijn personage ook de nodige sympathie zal oproepen. Evenals in het eerste deel van deze serie ‘The Stalls of Barchester’ opnieuw vakkundig bedachtzaam werk van Clive Swift als Dr. Black wiens bezoek aan Seaburgh samenvalt met dat van Paxton en die Paxtons steun en toeverlaat wordt wanneer deze zich steeds meer in het nauw gedrongen voelt. Van de overige castleden is er degelijk ondersteunend werk, hoewel dit ook hier beperkt blijft door de schermtijd die de personages Paxton en Black toebedeeld krijgen. Een minpunt in het verhaal is wellicht het gemak waarmee Paxton de begraafplaats van de kroon weet te vinden. De vraag rijst waarom de kroon niet eerder is gelokaliseerd en opgegraven, al was er dan in vroeger tijden een bewaker bij de ligplaats van de kroon. Door diens toedoen, ook na zijn al jaren eerdere overlijden, worden de nodige beklemmende taferelen opgeroepen, al manifesteert het een en ander zich – met de naamgeving ‘Ghost Story’ in gedachten – wellicht uiteindelijk op iets te fysieke wijze. Niettemin resulteert Clarks’ insteek ook nu weer in een effectieve verfilming. Wederom met een ingehouden aanpak, minimale middelen en een eenvoudig verhaal een sfeervol en beklemmend spookverhaal binnen deze BBC-serie.
Frans Buitendijk