About Dry Grasses – Kuru Otlar Üstüne (2023)

Regie: Nuri Bilge Ceylan | 197 minuten | drama | Acteurs: Deniz Celiloglu, Merve Dizdar, Musab Ekici, Ece Bagci, Erdem Senocak, Yüksel Aksu, Münir Can Cindoruk, Onur Berk Arslanoglu, Yildirim Gücük, Cengiz Bozkurt, S. Emrah Özdemir, Elif Ürse, Elit Andaç Çam, Nalan Kuruçim, Ferhat Akgün

Ergens diep in het oosten van Turkije ploetert kunstleraar Samet (Deniz Celiloglu) door de sneeuw om een vrijstaand huis op het platteland te bereiken. Daar bereidt hij zich voor op het vervolg van het schooljaar op een basisschool waar hij is geplaatst door de Turkse overheid. Samet regeert zijn klas met harde hand en soms een aai over de bol. Tijdens de dode avonduurtjes roddelt hij met collega en huisgenoot Kenan (Musab Ekici), die maatschappijleer geeft, over collega’s en leerlingen en kibbelen de twee vrijgezellen over de voor- en nadelen van de zorgtaak die ze op zich moesten nemen. Verder is er ook weinig te doen. Vooral de stadse Samet wil liever ergens anders zijn.

Uit verveling biedt Samet het contact uit zijn laatste date aan Kenan aan. De dame in kwestie is de rustige Nuray (Merve Dizdar, onder meer van ‘Snow and The Bear’ (Selcen Ergun, 2022)), ook uitgezonden als leraar. Maar na de date met Kenan hangt ze rond met beide mannen. Ze moet toch wat doen met de tijd voordat de overheid haar weer ergens anders plant. Dan worden Samet en Kenan beschuldigd van onjuist gedrag ten opzichte van leerlingen. Beide heren zijn vol ongeloof. Tegelijk willen ze weten hoe ze zich moeten verdedigen, en vooral tegen wie en wat?

Het kalme, niettemin intense, ‘About Dry Grasses’ van de Turkse regisseur-scenarist (en editor op eigen werk) Nuri Bilge Ceylan gaat over veel meer dan een driehoeksverhouding. De bredere thema’s doemen voornamelijk aan de rafelranden van de vlekkeloos doorgespeelde scènes op. Zo sluimert het Koerdisch-Turkse vraagstuk altijd op de achtergrond; kruisen Nuray en Samet de degens over een idealistische versus een pragmatische levenshouding; en toont de film tussen de regels door hoe achteloos fictie en realiteit met elkaar zijn verstrengeld.

Filmmaker Ceylan heeft geheel zijn eigen smaak te pakken met gedetailleerde verhandelingen over gewone lui in het moderne Turkije die worstelen met zichzelf, verschillende culturen, kansen en schuld. Het zijn uitdagende portretten over prutsers en zwoegers, die zoals iedereen worden geconfronteerd met de grootsheid en tegelijk lulligheid van het bestaan. Dit klinkt hoogdravend en soms is het dat ook een beetje. Maar, hoewel Samet, Kenan en Nuray unieke dolende fictieve wezens zijn en het in Turkije afspeelt, herken je hun goede en slechte kanten uit duizenden.

Wanneer je echter even niet oplet bij Ceylans films, kan je een kleine revelatie of kanteling van perspectief missen. Soms is slechts een half woord, onverwacht gebaar of camerabeweging, die ergens de aandacht op vestigt of van afleidt, genoeg om iemand of iets te compliceren. Met elke film bewijst hij dan ook de schoonheid van longshots en lange scènes. Zo geeft Ceylan het verhaal en de personages de tijd om te gedijen in het hoofd van de kijker, zodat deze het gevoel krijgt dat alles open ligt. Zelden zijn magische-realistische inkepingen in film ook zo tastbaar als in zijn werk.

Het gekke is dat ‘About Dry Grasses’ in vergelijking met Ceylans andere werk, waarvan een paar nog dichter, meer mysterieus en openbarend zijn, niet eens zo opzienbarend is. Hopelijk bedient deze unieke filmmaker het filmpubliek daarom nog lang van zijn minutieuze en dichterlijke drama’s.

Roy van Landschoot

Waardering: 4

Bioscooprelease: 21 december 2023