About Elly – Darbareye Elly (2009)
Regie: Asghar Farhadi | 119 minuten | drama | Acteurs: Taraneh Alidoosti, Shahab Hosseini, Golshifteh Farahani, Merila Zare’i, Mani Haghighi, Peyman Moaadi, Ra’na Azadivar, Ahmad Mehranfar, Saber Abbar
In tegenstelling tot ‘onze’ Carice van Houten werd de Iraanse actrice Golshifteh Farahani níet door Ridley Scott uit ‘Body of Lies’ (2008) geknipt. Ze was daarmee de eerste Iraanse ster die een rol speelde in een grote Hollywood-productie. In haar thuisland werd haar verschijnen in ‘Body of Lies’ haar niet in dank afgenomen: Farahani kreeg huisarrest en miste daardoor een auditie voor de vrouwelijke hoofdrol in ‘Prince of Persia’ (2010) in Londen, die uiteindelijk naar de Britse Gemma Arterton ging. Zes maanden lang mocht Farahani Iran niet uit. Zodra haar ‘straf’ voorbij was, pakte ze haar biezen. Sindsdien woont ze in Parijs, waar ze kan doen en laten wat ze wil. De laatste film die Farahani in Iran maakte was ‘About Elly’ (2009) van Asghar Farhadi, winnaar van de Zilveren Beer op het Filmfestival van Berlijn en diverse andere prijzen op festivals over de hele wereld. Zelfs de Iraanse president Ahmedinejad was onder de indruk van dit beklemmende drama, de Iraanse inzending voor de Oscar voor beste niet-Engelstalige film: hij stond erop dat de film gedraaid zou worden op het Fajr Filmfestival.
‘About Elly’ opent bedrieglijk eenvoudig. Een groep oude studievrienden besluit er een weekendje met vrouw en kinderen tussenuit te gaan, lekker uitwaaien aan de kust. Sepideh (Golshifteh Farahani) heeft Elly (Taraneh Alidoosti) de lerares van haar dochter uitgenodigd voor de trip, in de hoop haar te kunnen koppelen aan Achmad (Shahab Hosseini), wiens huwelijk met een Duitse recentelijk op de klippen is gelopen. De gereserveerde en mysterieuze Elly lijkt geen idee te hebben dat Sepideh haar onder valse voorwendselen heeft meegevraagd voor het weekendje aan zee en voelt zich ongemakkelijk als ze merkt dat achter haar rug om over haar gepraat wordt. De afspraak was dat ze maar een dagje zou blijven, maar als ze op het punt staat om te vertrekken werkt Sepideh zich in allerlei bochten om er maar voor te zorgen dat Elly blijft. Als op een onbewaakt ogenblik een van de kinderen in de woeste zee terechtkomt, slaat de paniek toe. Zeker wanneer blijkt dat Elly vervolgens spoorloos is. Vanaf dat moment raken de gebeurtenissen in een stroomversnelling.
‘About Elly’ laat zich niet eenvoudig in een hokje stoppen. De film begint erg luchtig, met enkele komische momenten, waarna de sfeer al gauw een stuk grimmiger wordt. Drama en mysterie voeren vanaf dat moment de boventoon. Regisseur en scenarioschrijver Farhadi trekt dan de diepte in en observeert vakkundig hoe vriendschappen gebukt kunnen gaan onder het al dan niet vertellen van de waarheid. Hij bouwt de film bijna perfect op; juist door losjes en onschuldig te beginnen, komt de klap extra hard aan en is de sfeer in het tweede deel van de film zo beklemmend. De personages zijn realistisch en innemend en worden uitstekend geportretteerd. Vooral Farahani schittert als Sepideh, die door het achterhouden van informatie gezien wordt als de aanstichter van alle tragedie. Omdat ook de kijker niet direct weet wat de waarheid is, raakt hij direct in het verhaal betrokken. In tegenstelling tot veel andere Iraanse films, zijn de politieke boodschappen in ‘About Elly’ slechts subtiel aanwezig. Het Iran van Farhadi is een plek waar mannen en vrouwen op het eerste gezicht samen de beslissingen nemen. Die ene scène waarin een van de mannen zich laat gaan doet daar weinig aan af. Wie echter tussen de regels doorleest, ontdekt toch de nodige kritiek op de Iraanse maatschappij en de positie die vrouwen daarin innemen, al is die zorgvuldig verpakt (de regisseur werkt per slot van rekening vanuit Iran dus moet hij discreet te werk gaan). Het camerawerk is goed verzorgd en kent enkele hoogtepunten, waaronder de cruciale vliegerscène.
Rudolf van den Bergs ‘Tirza’ (2010), de Nederlandse Oscarinzending, heeft in ‘About Elly’ een geduchte concurrent. Asghar Farhadi heeft een fascinerende film gemaakt die je na verloop van tijd onder de huid gaat zitten. Het scenario zit ijzersterk in elkaar en wordt gedragen door een prima cast, met de talentvolle Golshifteh Farahani als absolute uitblinker. Typisch zo’n film die, nadat je hem gezien hebt, nog een tijdje blijft nasudderen. Farhadi begint steeds meer aanspraak te maken op een plekje in het rijtje illustere Iraanse filmmakers met Abbas Kiarostami, Bahman Ghobadi, Mohsen Makhmalbaf en Jafar Panahi.
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 23 september 2010