Act of Valor (2012)

Regie: Mike McCoy, Scott Waugh | 111 minuten | actie, avontuur, thriller, oorlog | Acteurs: Roselyn Sanchez, Emilio Rivera, Nestor Serrano, Jason Cottle, Ailsa Marshall, Gonzalo Menendez, Dimiter D. Marinov, Thomas Rosales Jr., Marc Margulies, Dan Southworth, Drea Castro, Marissa Labog, Aurelius DiBarsanti, Reginald Long, Alex Veadov, Jeffrey Barnachea, Philip Un, Keo Woolford, Jimmy Chhiu, Sarifa Salanga, Nicko Sabado, Conrad Garcia, Christian Mante

Voor wie dat nog niet heeft gedaan: vergeet acteurs Charlie Sheen (‘Navy Seals’) en Demi Moore (‘G.I. Jane’): in ‘Act of Valor’ worden de Navy SEALS geportretteerd door mannen die werkelijk deel uitmaken van deze elite-eenheid van het Amerikaanse leger. Zij spelen dus letterlijk de rol van hun leven. Dat gaat hen wonderbaarlijk goed af en niet alleen omdat zij het SEALS-jargon beheersen als was het hun moerstaal. Hun monomane onverzettelijkheid en betonnen blikken passen uitstekend bij deze stoere mannenfilm, waar woorden, beelden en acties je in alle opzichten willen overdonderen. De impact van ‘Act of Valor’ laat zich misschien nog het best beschrijven aan de hand van een moment uit de film zelf, wanneer een speedboot in camouflagekleuren op volle kracht het beeld in stoomt, een schuimende boeggolf de wal op stuwend, en de ‘minigun’ op de boeg een allesverslindend salvo afvuurt. Alsof twintig kettingzagen de heg van je buren aanvallen. Een kort shot toont vervolgens hoe een dozijn Latijns-Amerikaanse mannen voor de kogelregen wegduikt achter een gammele vrachtwagen. Gelukkig zijn dat stuk voor stuk slechte mensen met slechte bedoelingen.

De plot van ‘Act of Valor’, het regiedebuut van gewezen stuntmannen Mike ‘Mouse’ McCoy en Scott Waugh, is aangenaam herkenbaar voor liefhebbers van het contraterrorisme-genre. Ze bevat onder meer een aanslag, een ontvoering, een steenrijke drugshandelaar op een dure boot, en moslimterrorist Abu Shabal (Jason Cottle) die niet alleen dreigt half Amerika op te blazen, maar ook haar waarden (‘Eer, Gerechtigheid, Vrijheid, Familie’ inventariseert een van de SEALS, met het stemgeluid van een showworstelaar). Dus trekt een hecht team van Navy SEALS erop uit om dit snode plan in de kiem te smoren. Hun namen: Rorke, Michael, Dave, Ajay, Sonny, Ray, Weimy. Hun leider: ene ‘Van O’, een man die zich als militair nota bene een baard kan veroorloven. Ook hij speelt zichzelf, en het moet gezegd: tijdens een ondervraging weet Van O de spanning erin te houden. De hoogtechnologische spierballentaal die deze koelbloedige hoeders van de natie spreken als ze een missie uitvoeren, krijgt emotioneel tegenwicht van een strandscène, een kampvuurscène, en het bericht dat een van de SEALS voor het eerst vader zal worden. Dat leidt bij vader in spé overigens niet tot blijdschap, maar tot het plechtig verwoorde besef van zijn verantwoordelijkheid om de weerloze vrouwen en kinderen van Amerika te beschermen. Het grootse verhaal dat uit dat besef voortvloeit, wordt op navenante schaal in beeld gebracht. De film vliegt, vaart en tijgert de hele wereld over: van de Filippijnen naar Costa Rica, van Tsjetsjenië naar Somalië. De even gelikte als empathische cinematografie van Shane Hurlbut (‘Terminator Salvation’) maakt het tot een wonderbaarlijk genot om vanuit je luie stoel de levensgevaarlijke precisie-oefeningen van het team te volgen. Als de SEALS op kilometers hoogte uit een vliegtuig springen, spring je als kijker mee, als zij als nieuwsgierige zeehonden uit een rivier opduiken, voel je koud water langs je nek lopen – ‘Act of Valor’ zit vol met dergelijke subjectieve kicks. Zo tracht de film je te overrompelen en te verleiden een strijdperk binnen te stappen waar goed en kwaad duidelijk tegenover elkaar staan, slechts van elkaar gescheiden door de onvoorstelbare heldendaden van de hoofdpersonages. Evenals zijn genregenoten vallen in ‘Act of Valor’ de vijanden van Amerika bij bosjes voor het mechanische en tot in de puntjes geoefende geweld van haar verdedigers. Het verschil met andere films is dat ‘Act of Valor’ je desondanks niet alléén een sprookjeswereld toont. Zoal gezegd is de belofte van de makers dat de geportretteerde Navy SEALS vooral zichzelf spelen. Ze zouden zich daarbij nog inhouden ook. Met andere woorden: ‘Act of Valor’ verschaft je een realistisch inkijkje in de ziel van de SEALS: ‘zo ervaren wij de werkelijkheid’. Aan andere werkelijkheden wordt hier geen aandacht besteed, of het moet die vluchtige opmerking van terrorist Abu Shabal zijn, dat zijn terreur niet zal stoppen zolang dat de terreur van de Verenigde Staten niet stopt.

Of je nu door dezelfde bril kijkt als deze vredestichtende vechtjassen, of niet, ‘Act of Valor’ is een enerverend spektakel. Mede dankzij de inzet van het leger zelf: de makers konden beschikken over vliegdekschepen, kernonderzeeërs, helikopters, and whatnot.  Met die fotogenieke middelen walst de film als een commercial break over het niet bijster originele verhaal heen. De rode draad lijkt een offerande aan de individuele missies, die elkaar opvolgen zoals je dat ook in computerspellen wel ziet. Terwijl toch juist het omgekeerde geldt voor de Navy SEALS zelf. Wie toetreedt tot die elite-eenheid offert namelijk zijn individualiteit (en, wie zal het zeggen, misschien ook wel wat van zijn menselijkheid) op aan het team en de hogere doelen die de SEALS nastreven. Maar daar krijg je dan wel een bijzonder spannende baan voor terug.

Martijn Laman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 mei 2012
DVD- en blu-ray-release: 13 september 2012