Adaptation. (2003)

Regie: Spike Jonze | 115 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Meryl Streep, Nicolage Cage, Chris Cooper, Cara Seymour, Tilda Swinton, Ron Livingston, Brian Cox, Maggie Gyllenhaal, Jim Beaver, Judy Greer, Litefoot, Doug Jones, Jay Tavare, Stephen Tobolowski, Roger Willie

‘Being John Malkovich’, de vorige film van regisseur Spike Jonze, had menigeen volledig omvergeblazen. Een hoogst origineel script van Charlie Kaufman (een poppenspeler ontdekt op verdieping achteneenhalf van een kantoorpand een deur die toegang biedt tot het brein van acteur John Malkovich) op een zeer directe manier gefilmd. De kijker zat de prima acterende hoofdrolspelers constant bovenop de huid, waardoor het zeer onalledaagse gegeven ineens de normaalste zaak van de wereld werd. Wat hierbij ook hielp, was het feit dat modepopje Cameron Diaz lelijk was geknipt en geschminkt. Überbabe wordt onderdeurtje, grote klasse.

Regisseur Spike Jonze is ook bekend van zijn werk voor muziekzender MTV. Hij regisseerde uiterst bizarre videoclips voor acts als The Beastie Boys, Fatboy Slim en Björk en is de grote regelneef achter de doldwaze streken van de heren van Jackass.

Charlie Kaufman hield zijn pen na ‘Being John Malkovich’ niet stil en schreef onder andere de films ‘Human Nature’ (Wetenschapper met het kleinst denkbare geslachtsdeel probeert muizen met mes en vork te laten eten en wordt ondertussen verliefd op de meest behaarde vrouw, geproduceerd door Spike Jonze), ‘Confessions Of A Dangerous Mind’ (Gameshow-host houdt er een zeer aparte hobby op na en claimt tientallen mensen te hebben omgebracht, geregisseerd door George Clooney) en dus ‘Adaptation.’, wederom op celluloid gezet door Spike Jonze. Allemaal aparte films, bizarre verhalen en dito personages.

De film begint op de set van ‘Being John Malkovich’. Cage speelt de scenarioschrijver Charlie Kaufman die de opdracht krijgt ‘The Orchid Thief’ te verwerken tot een script. The Orchid Thief gaat over een orchideeënkweker (Chris Cooper) die verliefd wordt op de journaliste (Meryl Streep) die zijn leven gaat beschrijven. Eén probleem: Charlie Kaufman heeft te kampen met een writers block en weet niet hoe hij het, voor zijn doen saaie, verhaal moet aanpakken.

Ondertussen probeert zijn (verzonnen) tweelingbroer Donald ook een script te schrijven en gebruikt daarvoor alle ingrediënten die Charlie verschrikkelijk vindt: achtervolgingen, acteurs die een wijze levensles leren en tot inkeer komen en nog meer standaardzaken. De eerste poging van zijn broer wordt prompt een groot succes. Ondertussen wil het script van Charlie maar niet vorderen. Maar als kijker zit je dus mooi wel naar het uiteindelijke verfilmde scenario te kijken, wat een heel raar effect heeft. Het scenario wil niet vlotten, terwijl de film doorloopt. Een beetje het film-in-een-film-effect. Charlie besluit uiteindelijk de schrijfster van het boek op te zoeken en komt zo in zijn eigen scenario terecht. Er verschijnt op een gegeven moment zelfs een achtervolging in beeld!

‘Adaptation.’ is minder bizar dan de vorige uitstapjes van Charlie Kaufman, maar toch mijlenver verwijderd van mainstream. Echt een heerlijke, complexe film, die het filmwereldje op de hak neemt en schitterende acteerprestaties laat zien. Nicolage Cage speelt de tweeling erg knap, geholpen door sublieme beeldtrucages. Hij speelt een flink aantal scènes alleen tegen zichzelf en geen moment komt het nep over. Het zijn gewoon echt twee broers. Knap gedaan.

Chris Cooper (bekend van ‘American Beauty’) ontving voor zijn (tandenloze) rol terecht een Oscar en Meryl Streep speelt ook de sterren van de hemel. Het scenario werd bij het Oscarfeestje overgeslagen. Jammer toch dat er in Hollywood geen ruimte is voor buitenbeentjes en echt originele verhalen.

Joep Jong

Waardering: 4

Bioscooprelease: 6 maart 2003