Afgrunden (1910)
Regie: Peter Urban Gad | 37 minuten | korte film | Acteurs: Asta Nielsen, Robert Dinesen, Poul Reumert, Hans Neergard, Emilie Sannom, Oscar Stribolt, Arne Weel
Bij toeval ontmoet de pianolerares Magda Vang (Asta Nielsen) de zachtaardige Knud Svane (Robert Dinesen) tijdens een tramrit. Hij wordt direct verliefd op haar en nodigt haar op een gegeven moment uit om samen met hem de zomer bij zijn ouders op het platteland door te brengen. Het verblijf is idyllisch, maar tegelijkertijd ook een beetje saai en braaf en als een rondreizend variété gezelschap het dorp aandoet, moet en zal Magda hun voorstelling bezoeken. Na afloop doet ze voor de grap achter de schermen wat danspassen na onder het bewonderend oog van de circusartiest Rudolf Stern (Poul Reumert).
’s Avonds klimt Rudolf de kamer van Magda binnen en haalt haar over om hem te volgen en als danseres bij het gezelschap te komen optreden. Magda stribbelt eerst tegen, maar kan de donkere charmes van deze geoefende verleider niet weerstaan. Alles gaat goed totdat Rudolf genoeg heeft van Magda en haar openlijk bedriegt met de zangeres Lilly d’Estrelle (Emilie Sannom). Door jaloezie verteerd probeert Magda om Rudolf weer voor zich te winnen om alleen maar nog verder door hem te worden vernederd. Het eindigt ermee dat ze zelfs de hoer moet spelen om zijn rekeningen te betalen.
Voor de objectieve buitenstaander is het bijna altijd moeilijk voorstelbaar waarom sommige vrouwen geen weerstand kunnen bieden aan mannen die hen als een stuk vod behandelen. En het gaat meer dan eens zelfs zover dat ze uit vrije wil bij zo’n man blijven of naar hem terugkeren. Magda krijgt bijvoorbeeld tot twee keer de kans te ontsnappen uit de destructieve relatie met Rudolf, maar zwicht dan toch weer voor zijn charmes waarna ze op dezelfde voet verdergaan, alleen is haar afhankelijkheid en vernedering nog een graad erger. Vooral dat element van vrije keuze van het slachtoffer (is het dan eigenlijk wel een slachtoffer?) maakt dat een dergelijke relatie zo pijnlijk is om naar te kijken. En hoe onthutsend simpel dat overhalen en paaien gaat, is hier erg mooi uitgewerkt.
Maar goed, hoe naar en vreselijk ook allemaal, dit mooi duistere drama over een fatale liefde levert wel een van de meest sensuele dansen uit de filmgeschiedenis op waarbij zelfs de hete dans van Brigitte Bardot uit ‘Et Dieu…créa la femme’ (1956) verbleekt. De enige manier waarop Magda zich kan wreken op Rudolf voor zijn ontrouw en de manier waarop hij haar doorgaans behandelt, is door hem als onderdeel van hun act met een lasso te vangen en vast te binden en hem daarna met haar ongebreidelde seksuele passie te ‘martelen’. Haar jurk verbergt haar lichaamsvormen niet, maar laat deze juist zo voordelig mogelijk uitkomen en ze kan met haar gekronkel zo optreden in een hedendaagse clip van een of andere rapper. Je zou er bijna van gaan blozen als je een keurig drama verwacht uit de goede oude tijd van de film. Oud is de film zeker, maar de passie en erotiek zijn springlevend.
Diana Tjin-A Cheong