African Cats (2011)
Regie: Alastair Fothergill, Keith Scholey | 89 minuten | avontuur, documentaire | Voice-over: Samuel L. Jackson
Grote katachtigen horen bij de weidse savannen van wild Afrika als windmolens en grazige weilanden bij Nederland. Hoewel kleinere katten als de illustere caracal, de ongrijpbare serval en de Afrikaanse wilde kat nauwelijks minder interessant zijn, vormen de grote drie van het Afrikaanse kattenrijk toch de grootste blikvangers. De majestueuze en krachtige leeuw, de gevlekte sluipmoordenaar de luipaard en het gevlekte sprintwonder de cheeta zijn dieren die vrijwel iedere natuurminnende Afrikaganger heel hoog op zijn verlanglijstje heeft staan. Dat deze gracieuze roofdieren ook bij het televisiepubliek in de smaak vallen, blijkt wel uit de vele natuurdocumentaires die een of meerdere van deze roofkatten als onderwerp hebben.
In ‘African Cats’ vormen we de lotgevallen van een leeuwentroep en een cheetafamilie op de onmetelijke grasvlakten van de Keniaanse Masai Mara. De hoofdpersonen in dit dierenepos zijn cheetamoeder Sita met haar stel schattige welpen en de River Pride, een hechte groep leeuwen onder leiding van de imposante doch enigszins gehavende mannetjesleeuw Fang. De focus binnen de leeuwentroep ligt vooral op de vrouwtjesleeuw Mara en haar opgroeiende welp Layla. Beide katachtigen moeten formidabele uitdagingen trotseren om te kunnen floreren in de soms genadeloos harde Keniaanse wildernis. Sita moet constant vijf hongerige mondjes zien te voeden en haar jongen beschermen tegen formidabele vijanden als leeuwen en hyena’s, terwijl de River Pride zich naast het buitmaken van voldoende prooidieren ook nog moet bekommeren om de naar groepsovername lonkende mannetjesleeuw Kali en zijn volwassen zoons. De overname van een troep door een rivaliserend mannetje is een even gewelddadig als gangbaar fenomeen in de leeuwenwereld. Nadat het troephoofd verslagen is en bij verlies afdruipt, doodt de winnende indringer meestal de jonge welpen binnen een troep. Het doel: de vrouwtjes weer paarbereid krijgen en zo zijn eigen genen doorgeven in de vorm van een stel gloednieuwe welpen. Halfwassen mannetjes worden meestal verstoten en moeten het voortaan alleen of in kleine groepjes zien te rooien.
Het spreekt voor zich dat zo’n machtsovername in een leeuwengroep zich uitstekend leent voor een episch koningsdrama. De nadruk op actie en dramatiek komt in ‘African Cats’ dan ook meestal uitstekend uit de verf. Vanaf het moment dat de indrukwekkende, zwartgemaande leeuw Kali en zijn zoons hun zinnen hebben gezet op de kroon, zit je als rechtgeaarde liefhebber van Shakespeariaanse natuurdrama’s het leeuwendeel van de tijd bijna op het puntje van je stoel. Zeker ook omdat de strijd tussen de rivaliserende leeuwenmannen Kali en Fang ook direct van invloed is op de toekomst van de hoofdprotagonisten Mara en Layla. Ook het verhaal van de dappere cheetamoeder Sita is boeiend, hartverwarmend en meeslepend. Cheeta’s zijn weliswaar de snelste landdieren op aarde, maar in ruil voor die formidabele sprintersbenen hebben de gevlekte snelheidsduivels in de loop van de evolutie wel een flinke portie kracht moeten inleveren. Ze moeten dus constant op hun hoede zijn voor leeuwen en gevlekte hyena’s, sterke en zwaardere roofdieren die hun poot niet omdraaien voor het stelen van een prooi of het doden van een cheetawelp.
‘African Cats’ zit ook boordevol betoverend mooie beelden. Vooral de opnamen in HD die inzoomen op de jagende katten tonen in detail elke spier die de gracieuze dieren aanspannen als ze hun slachtoffer besluipen of op volle snelheid tegen de vlakte proberen te werken. Ook andere iconen van de Afrikaanse savanne zoals giraffen, olifanten, kafferbuffels, zwarte neushoorns, nijlpaarden en een divers scala aan antilopen en vogels komen langs, maar hun optredens zijn niet veel meer dan verdienstelijke gastrolletjes. Een gegeven waarmee tijdens de aftiteling trouwens nog leuk wordt gespeeld waardoor de credits ook zeker nog de moeite van het afkijken waard zijn.
Buiten de wat meer gangbare taferelen, hebben de makers van ‘African Cats’ ook opnamen gemaakt die nog niet zo vaak door mensenogen zijn aanschouwd. Denk bijvoorbeeld aan een nagenoeg geweldloos duel tussen Kali en een flinke nijlkrokodil. De beide toproofdieren laten elkaar hun indrukwekkende bijters zien en snauwen en happen wat naar elkaar, maar veel verder dan imponeergedrag komt de confrontatie niet. Ook de opnamen van stoeiende aardvarkens zijn bijzonder, want deze schuchtere, tandenloze insecteneters zijn normaal alleen ’s nachts actief en laten zich doorgaans niet gemakkelijk zien. De fraaie kleuren en panorama’s zorgen er samen met de vaak originele camerastandpunten voor dat ‘African Cats’ ook esthetisch een werk van zeer hoog niveau is. Op het educatieve en informatieve vlak heeft ‘African Cats’ niet zo vreselijk veel te bieden, maar dat is meer een bewuste keuze dan een serieuze tekortkoming. De vertelstem van Samuel L. Jackson raakt de juiste snaar en geeft het toch al mooie geheel nog wat extra cachet.
‘African Cats’ is een film die zeker visueel bijna net zo mooi is als de dieren waar de film over gaat. Verplicht kijkvoer voor alle dierenliefhebbers, vooral als je een zwak hebt voor wilde katachtigen of de Afrikaanse natuur in het algemeen.
Frank Heinen
‘African Cats’ verschijnt woensdag 19 juni 2013 op DVD, blu-ray, VOD en iTunes.