After Life – Wandafuru raifu (1998)
Regie: Hirokazu Koreeda | 118 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Arata Iura, Erika Oda, Susumu Terajima, Takashi Naito, Kei Tani, Kyōko Kagawa, Tōru Yuri, Yûsuke Iseya, Sayaka Yoshino, Kazuko Shirakawa, Kotaro Shiga, Hisako Hara
Als je van alle herinneringen er maar eentje mocht houden en deze voor de rest van het hiernamaals mocht herbeleven, welke zou het dan zijn? Dat is de vraag die de Japanse regisseur Hirokazu Koreeda stelt in zijn doorbraakfilm ‘After Life’. In zijn documentaire-achtige drama komen recent overleden mensen in een tussenstation terecht voordat ze voor altijd verdwijnen van de aarde. Ze krijgen een week de tijd om één gekoesterde herinnering te kiezen die nagebootst wordt in een speciale filmstudio, zodat de overledenen daarna vredig kunnen rusten.
Het concept van ‘After Life’ is erg simpel, ondanks dat het om een beladen thema gaat. Het leven na de dood is niet gemakkelijk te verfilmen, omdat veel mensen er een ander beeld bij hebben. Wat de film van Koreeda zo speciaal maakt, is dat het hiernamaals niet neergezet wordt als iets angstaanjagends of onbekends. In de ogen van Koreeda is het juist erg kalm, als een warme knuffel van een geliefde die je lang niet meer hebt gezien. ‘After Life’ opent met een shot van een oud, krakkemikkig gebouw waar mensen langzaamaan binnendruppelen. Daar worden ze een-op-een geconfronteerd met het feit dat ze zijn overleden en in een wachtruimte zijn beland tussen leven en dood. Het gaat om mensen van jong en oud. Aan hen wordt uitgelegd dat ze een week de tijd hebben om hun meest gekoesterde herinnering te kiezen. Na deze week zullen alle andere herinneringen uitgewist worden. Ze worden geïnterviewd door een groepje werknemers die hen begeleiden in het maken van een keuze. Deze interviews voelen erg oprecht aan, aangezien Koreeda deze gesprekken filmt alsof het een documentaire is. De aarzelingen en nadenkende blikken van de geïnterviewden geven de gesprekken veel realisme. De gekozen herinnering wordt vervolgens gereconstrueerd. Wanneer alles gefilmd is en de overleden persoon de korte film te zien krijgt, verdwijnt hij. Dit proces roept verschillende emoties op. Onder andere verdriet, omdat het individu nu echt voor altijd weg is. Aan de andere kant is het ook een mooie afsluiting die voor blijdschap zorgt, wetende dat de persoon in een goede omgeving is beland. Deze unieke combinatie van emoties blijven gedurende de film elkaar continu afwisselen, wat ‘After Life’ een uiterst bijzondere ervaring maakt.
Sommige mensen in de film hebben al snel een keuze gemaakt voor welke herinneringen ze voor altijd willen vasthouden. Een piloot van middelbare leeftijd herbeleeft zijn favoriete vlucht tussen de wolken. Een oude vrouw kiest voor het moment dat ze nieuwe kleren kreeg van haar broer voor haar dansvoorstelling toen ze een kind was. Het hoeven allemaal geen grote, extravagante herinneringen te zijn. Koreeda laat zien dat in de kleinste details van een doordeweekse dag schoonheden zitten die ons voor altijd bij zullen blijven. Andere overledenen hebben meer moeite met het kiezen. Een oudere man komt tot de realisatie dat zijn leven eigenlijk helemaal niet zo interessant was, iets waar hij tot dusver nooit veel moeite mee heeft gehad. Pas op het moment dat hij hoort dat hij maar één herinnering mag houden, blijkt dat hij eigenlijk niks heeft om uit te kiezen. Gelukkig helpen Takashi (Arata Iura) en zijn collega’s de oude man door hem videobanden te laten zien van zijn leven die hij rustig kan bestuderen.
Dat ‘After Life’ een trage film is, komt uitstekend uit voor de kijker. Koreeda geeft ons de tijd om goed na te denken over wat wij zouden kiezen in dit scenario. De filosofie van Koreeda is er eentje die rust geeft, wetende dat er iets moois staat te wachten na de dood. ‘After Life’ geeft daarnaast ook een energieboost om zoveel mogelijk mooie herinneringen te maken nu het nog kan. Zonder twijfel is ‘After Life’ een meesterlijke visie op het hiernamaals. Waar sommige filmmakers kiezen voor een hemel of hel met allerlei drama eromheen, kiest Koreeda voor een kleine en persoonlijke ruimte waarin iedereen zelf de keuze krijgt hoe hij of zij deze wil inrichten. Het is een film die iedereen aan het denken zet en een blijvende indruk zal achterlaten door de erg bijzondere levensvraag die de film stelt.
Job Vijftigschild
Waardering: 5
Bioscooprelease: 16 september 1999
Speciale vertoning: MŪBII JAPAN – 90 jaar Japanse cinema – Eye Film – september – december 2015