After the Rape (2008)
Regie: Catherine Ulmer | 75 minuten | documentaire
‘After the Rape’ klinkt als een film die de kijker met een zware kater zal achterlaten. Een film die de verschrikkingen van een (groeps)verkrachting en de desastreuze psychische gevolgen hiervan voor het slachtoffer uitgebreid uit de doeken zal doen. En hoewel dit wellicht een eerlijke en legitieme benadering voor een film zou kunnen zijn, neemt Ulmers documentaire een hele ander vorm aan. De film stort de kijker niet in een depressie, maar is juist constructief en hoopvol.
De groepsverkrachting van de Pakistaanse Mukhtar Mai werd wereldwijd nieuws in 2007. Niet zozeer vanwege de daad op zich, maar omdat de vrouw het er niet bij liet zitten, de mannen aanklaagde, en vervolgens bijna iedereen werd vrijgesproken. Dit kon toch niet waar zijn… dat er schijnbaar in de Pakistaanse regering en samenleving dit soort mannen de hand boven het hoofd wordt gehouden, hiermee dergelijke onmenselijke acties impliciet goedkeurend.
Het was ook vanwege dit gegeven, dit onrecht, en uiteindelijk het seksisme dat aan de basis ligt van dit soort denken, dat Mai ertoe aanzette om te pogen structurele veranderingen in de samenleving te bewerkstelligen. Om te zorgen dat dit soort praktijken zoveel mogelijk mensen in de toekomst bespaard zullen blijven.
Het is mooi dat juist dit constructieve aspect belicht wordt. Dat Mukhtar Mai niet zielig in een hoekje gaat zitten, maar dat door Ulmer ook niet uitgebreid op de verkrachting wordt ingegaan. Even kort ziet de kijker wat beelden van het NOS-journaal en een voice-over geeft nog enkele aanvullende details. Puur informatief dus. Vervolgens wordt er meteen overgegaan op de orde van de dag. Mukhtar Mai vindt het vooral belangrijk dat vrouwen een eerlijke kans krijgen in de samenleving en voor vol worden aangezien. Hiervoor hebben ze een opleiding nodig, maar het is niet gebruikelijk dat ze deze in Pakistan kunnen genieten. Men is bang, zo legt een meisje uit, dat wanneer meisjes/vrouwen naar school gaan, ze teveel gaan nadenken en gaan doen wat ze zelf willen. Tja, het zou toch te gek voor woorden zijn wanneer vrouwen voor zichzelf gaan denken en een vrije wil kunnen uitoefenen…
Hoewel ze ook een opvanghuis heeft opgericht voor vrouwen die mishandeld of verkracht zijn door hun man of geen eerlijke rechtsgang kunnen krijgen, beschouwt ze haar school voor meisjes als haar belangrijkste project. Het is goed om te zien dat wat mensen elkaar ook voor verschrikkelijks aandoen, er altijd hoop aanwezig blijft. Mukhtar Mai laat zien dat haar verkrachters haar niet hebben kunnen domineren of het zwijgen hebben kunnen opleggen. Integendeel. Ulmers film is eenvoudig van opzet en laat veel beelden zien van het schooltje, de studenten, en de vrouwen die bij het opvanghuis binnenkomen, maar de mensen verdienen het om gehoord te worden en de boodschap en het signaal van Mai – en maakster Ulmer – zijn belangrijk.
Bart Rietvink