Aitraaz (2004)

Regie: Abbas Alibhai Burmawalla, Mastan Alibhai Burmawalla | 180 minuten | thriller | Acteurs: Akshay Kumar, Kareena Kapoor, Priyanka Chopra, Amrish Puri, Paresh Rawal, Annu Kapoor

Er is aardig wat aan te merken op de provocatieve rechtbankthriller ‘Aitraaz’ (“bezwaar”): een (deels) gekopieerd verhaal; een wat overbodige en uit de toon vallende inleiding; gekunstelde plotwendingen, middelmatige muzikale intermezzo’s; en een eigenaardig coda. Echter, wanneer het verhaal in zo’n aantrekkelijke en amusante vorm wordt gegoten als hier het geval is, ben je bereid veel bezwaren door de vingers te zien.

De film begint als een typische romantische klucht. Twee vrouwen, een werkster en een rechten-studente gaan solliciteren bij werkgevers die in dezelfde straat wonen. Door stom toeval komen de twee bij de verkeerde werkgever terecht, waar ze vervolgens toch worden aangenomen. Raj is de werkgever die een werkster zoekt en met de mooie, maar overgekwalificeerde Priya in aanraking komt. Hij wordt op slag verliefd, en betaalt haar daarom liever dubbel, terwijl hij doet alsof hij advocaat is, dan dat hij haar de waarheid vertelt; dan zou ze immers snel uit zijn leven verdwijnen. Dit is zo’n situatie die normaal gesproken uitgesmeerd wordt over een hele film, met alle complicaties van dien, maar hier besteden de regisseurs maar zo’n twintig minuten aan deze vorm. Priya komt snel achter de waarheid, alsmede de échte gevoelens van Raj. Deze gevoelens zijn wederzijds, en Priya vergeeft Raj. Dat ging mooi en pijnloos. Hoewel dit begin nauwelijks wat met de rest van de film van doen heeft, afgezien van het opzetten van de later terugkomende hoedanigheid van Priya als advocate, is het wel vermakelijk. De verkeerd geplaatste werkster, later een vriendin van de centrale personages, is in het begin wat overdreven hyper, maar al gauw werkt dit, vooral door de reacties van omstanders, juist in haar voordeel. Ook de momenten dat Raj voor het eerst Priya ziet zijn grappig. Hij laat haar koffie halen, en kijkt haar dan na, terwijl hij zijn net gebruikte broodmes in slow motion aflikt.

Om een lang verhaal kort te maken, Priya en Raj trouwen, en een liedje verder zijn aangekomen bij het werkelijke verhaal. Raj heeft een dure bungalow gekocht omdat hij verwacht een promotie te krijgen bij zijn bedrijf. De grote dag is aangebroken dat de promoties worden aangekondigd door de nieuwe baas en manager. Deze laatste blijkt niemand anders dan Sonia te zijn, met wie Raj een vrij heftige relatie heeft gehad. Van haar krijgt Rai nu een grotere promotie dan verwacht. Maar er zit een addertje onder het gras. Sonia wil namelijk in natura terugbetaald worden.

De plot zal de kijker die de Amerikaanse film ‘Disclosure’ (1994), met Michael Douglas en Demi Moore, heeft gezien, bekend voorkomen. Maar hoewel ‘Aitraaz’ de sleutelmomenten soms bijna letterlijk gekopiëerd heeft, heeft de film toch ook zeker een eigen charme en benadering. Om te beginnen wordt er meer (visueel) ingegaan op de gezamenlijke geschiedenis van Raj en Sonia. We zien hoe ze elkaar hebben ontmoet, natuurlijk vergezeld van enkele muzikale scènes, en waarom ze uiteindelijk uit elkaar zijn gegaan. Dit is een verbetering ten opzichte van het Amerikaanse origineel, omdat we nu een wat completer beeld krijgen van de vrouw. Ze is nog steeds (heerlijk) meedogenloos in haar huidige gedrag, maar ze krijgt toch wat meer dimensies door de inkijk in haar geschiedenis met Raj. We snappen dat ze gewoon allebei andere doelen stelden in hun leven, en daarom uit elkaar zijn gegaan. Het is (daarom) alleen jammer dat Sonia aan het einde van de film een wel erg tragisch lot krijgt.

Hoe dan ook, Priyanka Chopra speelt de rol van Sonia met een heerlijke dosis sensualiteit en gehaaidheid. Als een femme fatale van het zuiverste water weet deze voormalige Miss World (bijna) iedereen om haar vinger te winden. Ze weet de hele film op haar welgevormde schouders te dragen. Haar optreden is soms lekker dik aangezet, zoals wanneer ze Raj op haar kantoor uitnodigt, en dan langzaam op hem afloopt, terwijl ze uitdagend haar vinger over de tafel laat glijden. Haar blikken zijn mooi verleidend, dan weer venijnig (in de rechtszaal, kijkend naar Priya), of onschuldig en kwetsbaar, soms, amusant genoeg, op elkaar over gaand in een fractie van een seconde.

Wat de film wat meer flair geeft dan ‘Disclosure’ is het feit dat het conflict wordt uitgevochten in de rechtszaal, en niet binnenskamers. Het geeft de film een meer open karakter, en het gevoel dat er meer op het spel staat. Tevens is de toon anders. Waar de advocaat van Demi Moore in ‘Disclosure’ overkwam als een gluiperd, die de woorden van de verdachte en getuigen verdraaide, is de manier waarop de advocaten in ‘Aitraaz’ te werk gaan vaak juist komisch. Maar zonder wat af te doen aan de essentie van het probleem, namelijk enerzijds de dubbele standaard, en anderzijds hoe lastig het is om te accepteren (of bewijzen) dat een man aangerand is door een vrouw. We worden getrakteerd op leuke opmerkingen als: “He’s like the Taj Mahal” (omdat Raj roerloos blijft en niets doet wanneer hij door Sonia overal wordt gezoend), en, wanneer het gaat om de positie waarin je wel of niet verkracht kan worden: “Whether the knife falls on the melon, or the melon falls on the knife, it’s the melon that gets sliced.”. De reactie van Raj’ advocaat hierop is, dat de meloen het mes zelf had uitgenodigd en het mes praktisch tot (lichamelijke) toenadering dwong: “Come and slice me!”

Het zijn deze vermakelijke interacties in de rechtszaal die de film, samen met Priyanka’s optreden als verleidster, naar een hoger plan tillen. Akshay Kumar is prima als Raj, evenals Kareena Kapoor, die echter alleen tegen het einde van de film wat interessants kan laten zien, wanneer ze persoonlijk de strijd aan gaat met Sonia. De liedjes en dansen zijn vrij mat, afgezien van een paar nummers, waaronder een verleidingsdans van Sonia in haar kantoor. Al met al een film die, gezien de directe inspiratie, niet heel origineel is (voor een Westers publiek) en enkele makkelijke plotwendingen heeft, maar die een in essentie provocatief thema heeft, en dermate vakkundig gemaakt is dat de film bijzonder goed te genieten is.

Bart Rietvink