Al Mummia – The Night of Counting the Years (1969)
Regie: Chadi Abdel Salam | 110 minuten | drama, familie, avontuur, misdaad, geschiedenis, thriller | Acteurs: Ahmed Marei, Ahmad Hegazi, Zouzou Hamdy El-Hakim, Nadia Lutfi, Shafik Noureddin, Abdelazim Abdelhack, Abdelmonen Aboulfoutouh, Ahmad Anan, Gaby Karraz, Mohamed Khairi, Mohamed Morshed
‘Al Mummia’ is de enige film van regisseur Abdel Salam die, vóór hij de regie van deze film op zich nam, al in andere functies binnen de film crew gewerkt had aan grote films als ‘Gone With the Wind’ en ‘Cleopatra’ (van Mankiewicz). Hij was aanvankelijk architect en was dan ook vooral werkzaam als Art Director. Het is spijtig dat hij stierf voordat hij een producent had kunnen vinden voor zijn tweede grote project over het oude Egypte, aangezien ‘Al Mummia’ al zo’n fascinerende film is geworden. Traag, en niet altijd even toegankelijk, maar desalniettemin een zeer geslaagd werk. De film won in 1970 zowel prijzen in Venetië als in Carthago.
De film dompelt de toeschouwer onder in een volkomen authentiek overkomend verhaal over het oude Egypte en de cultuurschatten van, en in, de piramides. We zijn getuige van de belangrijke ontdekking van een tombe binnen een piramide waarin vele sarcofagen van koningen zijn onder gebracht, alsmede van de bedenkelijke praktijken van een familie van grafrovers. Het bijzondere van de film is dat er via beelden en acteerwerk vrijwel onmiddellijk een betekenisvol aura van de Egyptische cultuur wordt overgebracht op de kijker. We voelen ons al snel erg begaan met deze cultuur. Zo is de scène in het begin van de film, waarin de zich ongemakkelijk voelende Wannis door zijn erfrecht mee op pad moet met “zijn” stam tijdens hun werkzaamheden in de piramides, bijzonder schokkend en brengt ons meteen op één lijn met Wannis en zijn filosofie. We zien namelijk hoe de mannen een grafkist openen en vervolgens het hoofd van het lijk afhakken om het sieraad om zijn nek te bemachtigen. Je moet bijna wegkijken als dit moment plaatsvindt.
Wannis kijkt, net als de toeschouwer, in afgrijzen toe, en keurt de acties af. Hij komt hierdoor in conflict met de stamoudsten en zijn moeder, die verklaren dat hij de eer van zijn vader beschaamt. Ook proberen de stamleden hun werk uit te leggen en goed te praten. Het is hun manier van bestaan, de doden waarvan gestolen wordt hebben geen levende familie meer, en er kunnen vele mensen van leven of gelukkig mee gemaakt worden. Toch vindt Wannis dit alles niet overtuigend genoeg. Hij komt in een moeilijke situatie terecht waarin zijn loyaliteit als Egyptenaar en als familielid op de proef wordt gesteld, en zijn leven komt waarachtig op het spel te staan. Er zijn verschillende kapers op de kust, met verschillende motieven. De vraag is of hij voor cultuurbehoud gaat, of voor de eer (van zijn familie). En is de keuze voor één van deze twee alternatieven überhaupt wel mogelijk?
De film neemt de vorm aan van een mysterie, een langzaam bewegend drama, en hij bevat zelfs nog thrillerelementen. Dit alles is gegoten in prachtige beelden van de Egyptische omgeving. ‘Al Mummia’ is, mede door het meditatieve camerawerk en de sfeervolle score, als een contemplatieve arthouse film te beschouwen. De film is dan ook aan te raden voor liefhebbers van dit genre, ervan uitgaande dat er op plotniveau er niet al te veel gebeurt, en vooral thematisch en qua vorm zeer weet te boeien.
Bart Rietvink
Waardering: 3.5