All the Right Moves (1983)
Regie: Michael Chapman | 91 minuten | drama, romantiek, sport | Acteurs: Tom Cruise, Craig T. Nelson, Lea Thompson, Charles Cioffi, Gary Graham, Paul Carafotes, Chris Penn, Sandy Faison, James A. Baffico, Mel Winkler, Walter Briggs, George Betor, Leon Robinson, Jonas Chaka, Keith Diamond
‘All the Right Moves’ is een sympathieke en typisch Amerikaanse sportfilm, over een ambitieuze en arme high school scholier en de coach van zijn team die beiden willen ontsnappen uit het arme staalstadje Ampipe waar ze vandaan komen.
De hoofdrol is voor een jonge Tom Cruise als Stefen Djordjevic, die een angstige toekomst voor zich op ziet doemen: om in de staalfabriek te werken, net zoals zijn vader en broer – in een troosteloos stadje in Pennsylvania. Het is de enige baan die hij zal kunnen krijgen, het enige alternatief is werkloosheid. Zijn enige kans om te ontsnappen, is zijn talent op het football-veld. Stef, zoals hij genoemd wordt, is een “cornerback”, een positie in het defensieve team bij American Football, waarvoor je snel en wendbaar moet zijn om bijvoorbeeld passes te onderscheppen. In Cruise’s geval een rake casting, want niet alleen zijn de cornerbacks meestal ook de kleinste spelers op het veld, maar ook omdat hij als geen ander een opgefokte, gedreven stoere jongen kan spelen. Toen hij eenmaal was doorgebroken bij het grote publiek, zou hij vaker zo’n zelfde soort rol spelen, in films als ‘Top Gun’, ‘Cocktail’ en ‘Rain Man’ – om er een paar te noemen. Toch is er ook in zijn vertolking in ‘All the Right Moves’ iets kwetsbaars en gevoeligs aan Stef. Tenslotte is hij ook maar een gewone tiener, vol met dezelfde onzekerheden – al hoeft hij zich op liefdesgebied weinig zorgen te maken. Hij heeft een vaste vriendin Lisa (Lea Thompson), die hem onvoorwaardelijk steunt en hem probeert vooruit te helpen.
Stef is van cruciaal belang voor zijn team, geleid door de norse coach Nickerson (Craig T. Nelson). De coach – die ook een reguliere (type)leraar is op de school – droomt er zelf ook van om zo snel mogelijk weg te wezen, liefst als trainer bij een universiteitsteam. Nelson is een prima tegenspeler voor Cruise: net zo arrogant en met dezelfde weggestopte onzekerheden. Een paar jaar later zou Nelson overigens een rol als footballcoach aannemen in de langlopende tv-serie ‘Coach’, die in de VS van 1989 tot 1997 op de buis te zien was. Hier neemt hij alvast een voorschot, met een autoritaire, maar niet geheel onsympathieke rol. Nelson houdt het overtuigend, omdat het scenario hem ook menselijke kanten geeft en zijn ambities zijn niet moeilijk te begrijpen.
In één van de belangrijkste bijrollen is de helaas veel te jong overleden Chris Penn te zien als Stefs teamgenoot Brian. Penn is bijna onherkenbaar met zijn baardeloze tienergezicht en dan valt het in vergelijking des te meer op hoe weinig Cruise in al die jaren verouderd is. Naast de verhouding tussen speler en coach concentreert de film zich vooral op de high school scholieren, die vooral willen feesten, drinken, vozen en toeleven naar de volgende wedstrijd. Hun toekomst ziet er immers niet al te rooskleurig uit. Los van de titel (wat betekent het, bijvoorbeeld in de context van de film?) hebben de makers het slim aangepakt: het wordt nergens plat, de acteurs houden het geheel levendig en de film heeft verrassend weinig clichés die je in zoveel sportfilms tegenkomt. Al met al biedt een realistisch portret van de arme, jonge onderklasse in een doodbloedend industriestadje. Dat wil niet zeggen dat de film helemaal ontsnapt aan stereotyperingen.
‘All the Right Moves’ wordt degelijk geregisseerd door de debuterende Michael Chapman, in één van de zeer weinige prenten die hij op zijn naam zou brengen. Chapman is vooral bekend als cinematograaf, waar hier Jan de Bont voor tekent, in één van zijn eerste Amerikaanse films. De Bonts visuele stijl is hier nog niet echt zichtbaar, wat er op zou kunnen duiden dat Chapman zelf een stevige vinger in de pap heeft gehouden tijdens het draaien.
Hans Geurts