American Beauty (1999)

Regie: Sam Mendes | 122 minuten | drama | Acteurs: Kevin Spacey, Annette Bening, Thora Birch, Mena Suvari, Chris Cooper, Wes Bentley, Peter Gallagher, Allison Janney, Scott Bakula, Sam Robards, Barry Del Sherman

Dat het in de rijke voorsteden van Amerika niet allemaal koek en en ei is was voor 1999 al bekend, maar de film die het allemaal samenvat moest nog gemaakt worden. Stijlvol groots, maar ook intiem wordt in ‘American Beauty’ de ondergang van een gezin waar iedereen met zichzelf bezig is in beeld gebracht. Kevin Spacey is Lester Burnham, een bovengemiddeld intelligente goody-goody die zich ongemerkt in de gouden kooi van zijn ambitieuze vrouw (Annette Bening) heeft opgesloten. Op het moment dat hij zich daarvan bewust wordt valt hij voor de beeldschone vriendin (Mena Suvari) van zijn tienerdochter (Thora Birch) en de rest kan hem niet veel meer schelen.

‘American Beauty’ zou een gemiddelde film zijn geweest wanneer het hier bij zou blijven; we zouden begripvol kunnen lachen om deze tragi-komische held. De worsteling van Lester wordt door Sam Mendes echter gebruikt om een realistische inkijk te bieden in de menselijke natuur. Alle karakters hebben zo hun grieven en het verschil tussen goed en slecht blijkt niet altijd even helder. Lesters kordate vrouw houdt er een dubbelleven op na om het falen van haar huwelijk te verbloemen; de agressieve buurman (Chris Cooper) blijkt zijn homoseksuele gevoelens te hebben onderdrukt en cheerleaderkoningin Angela (Suvari) blijkt in tegenstelling tot haar grote verhalen een onzekere puber te zijn. Het komt allemaal aan het licht door Lesters zoektocht. Iedereen is gekwetst en probeert er op zijn of haar onbeholpen manier nog iets van te maken, maar wel ieder voor zich.

Kevin Spacey is perfect gecast voor deze rol, een sympathieke family-man met net iets te veel steekjes los. Annette Bening ook, al acteert zij misschien net iets te komisch voor deze film. Chris Coopers onderkoelde woede is zowel dreigend als tragisch en Mena Suvari en Wes Bentley  de vereenzaamde buurjongen die zijn hele leven op film vastlegt – zijn ontdekkingen.

De homevideo’s van de buurjongen hebben een vervreemdende werking, maar ook de fantasieën van Lester worden prachtig in beeld gebracht. ‘American Beauty’ is een beklemmende spiegel, je ziet de mooie, maar ook de lelijke kanten van de mens.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 20 januari 2000