Amerrika – Amreeka (2009)

Regie: Cherien Dabis | 96 minuten | drama | Acteurs: Nisreen Faour, Melkar Muallem, Hiam Abbass, Alia Shawkat, Jenna Kawar, Selena Haddad, Yussuf Abu-Warda, Joseph Ziegler, Andrew Sannie, Daniel Boiteau, Brodie Sanderson, Aaron Hughes, Arne MacPherson, Craig Matthews, Vanessa Mayberry, Mike O’Brien, Adriana O’Neil, Bradley Sawatzky, Kristen Sawatzky, Glen Thompson, Will Woytowich

‘Amerrika’ speelt zich af in 2003 in de Westbank en vertelt het verhaal van de gescheiden Palestijnse Mouna (Nisreen Faour) die met haar zoon Fadi (Melkar Muallem) en moeder in Bethlehem woont. Mouna werkt bij een bank. Zij woont hemelsbreed dicht bij haar werk, maar is toch elke dag vele uren onderweg omdat zij moet omrijden langs de door Israel opgetrokken muur. Ook ondergaat zij elke dag onderweg strenge controles bij Israëlische checkpoints. Dit kost haar veel tijd en energie en het levert veel frustraties op. Haar zoon Fadi gaat naar een privéschool. Mouna hoopt hem hierdoor in de moeilijke omstandigheden waarin zij leven een betere toekomst te kunnen bieden. Haar man heeft haar verlaten voor een ander (langer en vooral slanker). Haar zuster Raghda (Hiam Abbass) woont met haar man Nabeel (Yussef Abu Warda) en hun dochters al jaren in de Verenigde Staten. Voor de scheiding had Mouna’s echtgenoot een immigratieverzoek ingediend. Onverwacht wordt positief beschikt. Wat nu? Mouna staat voor een groot dilemma: zij verzorgt haar oude moeder en al haar roots liggen in de Westbank. Omwille van de toekomst van haar zoon besluit zij toch te emigreren.

De achtergrond van het verhaal is daarmee gezet. The American Dream lonkt en zij denken dat een gouden toekomst op hen staat te wachten. Daar aangekomen worden zij al snel geconfronteerd met de vooroordelen tegen Arabieren. Er is veel wantrouwen, mensen zijn van mening dat alle Arabieren potentiële terroristen zijn en bomaanslagen willen plegen. Mouna trekt bij haar zuster en haar gezin in. Zij heeft goede diploma’s en veel werkervaring maar ondervindt grote problemen bij het vinden van werk, maar ook zuster Raghda heeft haar eigen problemen. Haar echtgenoot is huisarts, maar steeds meer patiënten willen hem omdat hij Arabier is niet meer als arts. The American Dream lijkt meer een nachtmerrie te gaan worden.

Mouna besluit ten einde raad een nederig baantje in een hamburgerrestaurantje te accepteren omdat de financiële nood steeds hoger wordt en ook haar zuster haar eigen financiële problemen heeft. Zij verzwijgt deze functie voor iedereen en beweert dat ze bij een bank is gaan werken. In de hamburgerzaak verlopen de zaken echter niet steeds voorspoedig. Ook zoon Fadi wordt op school gepest en op allerlei manieren dwars gezeten. De moeilijkheden kunnen dan niet uitblijven. De vraag is of en hoe deze familie zich weet te redden uit een steeds penibelere situatie. Verteerd door heimwee volgen vragen als: moet de droom worden opgegeven, is teruggaan wel een echte optie, kan geluk gevonden worden in de plek die hun nieuwe ’thuis’ moet zijn?

De film laat op fraaie wijze, met soms licht karikaturale clichés, zien hoe moeilijk de positie van immigranten is die moeten opboksen tegen vooroordelen en racisme. Terwijl zij zich – in dit geval – volledig focussen op hun nieuwe land, blijft het land van herkomst hen achtervolgen. Het wordt hen als Arabieren buitengewoon moeilijk gemaakt een plekje te veroveren. Regisseur Cherien Dabis is er in haar debuutfilm in geslaagd een bijzonder geloofwaardig portret te schetsen van de worsteling van mensen die gevangen zitten tussen de cultuur waar zij uit stammen en die zij niet zo maar los kunnen laten versus de nieuwe wereld die andere verwachtingen van hen heeft. Nisreen Faour als Mouna en Hiam Abbass als haar zuster Raghda spelen zeer overtuigend en dragen de film helemaal. Hun karakters komen als personages volledig tot ontwikkeling.

Vooral de manier waarop Mouna voor zich zelf opkomt om haar nieuwe leven inhoud te geven is hartverwarmend. Het verhaal laat zien dat juist de gewone intermenselijke contacten net dat beetje verschil maken. Uiteindelijk vindt de hoop een voedingsbodem voor geluk. Omdat de gebeurtenissen veel fijnzinnige humor bevatten, is het allemaal niet zo zwaarmoedig als het wellicht klinkt. Het verhaal behoudt – ondanks het beladen onderwerp – net die lichte toon die het nodig heeft om een breed publiek te kunnen vermaken. Een ‘eerlijke’ film die weldadige warmte en sympathie uitstraalt!

Rob Veerman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 24 december 2009