Amsterdamned (1988)

Regie: Dick Maas | 109 minuten | actie, horror, thriller | Acteurs: Monique van de Ven, Huub Stapel, Hidde Maas, Serge-Henri Valcke, Tanneke Hartzuiker, Wim Zomer, Lou Landré, Tatum Dagelet, Edwin Bakker, Door van Boeckel, Barbara Martijn, Pieter Lutz, Simone Ettekoven, Koos van der Knaap, Pieter Loef, Paul van Soest, Jules Croiset, Helmert Woudenberg, Lettie Oosthoek, Bert Haanstra, Simon van Collem, Inge Beekman, Laurens Geels, Bert Luppes, G.H. van Essen, Ko van den Bosch, Jaap Stobbe, Hans Dagelet, Louise Ruys, Inge Ipenburg, Roelant Radier, Leontine Ruiters, Don Duyns, Hans Beijer, Freark Smink, Myra de Vries, Jan van Eijndthoven, Leonie de Laat, Lars Boom, Tjerk Risselada, Jan Winter, Huub Goedegebuure, Frank Brouwer, Flip Filz, René Lobo, Franklin Salomons, Jan de Koning, Eric Kuit, Leo Straus, Marien Jongewaard, Frits Jansma, Paco García Fernández, Hiromi Tojo, Victor Tiebosch, Lilian van Everdingen, Sylvia Weve, Moa Borm, F.S. Tsjim, Kiew San Cheng, Jan Doense

De jaren tachtig vormen vooralsnog de hoogtijdagen van Dick Maas. De regisseur maakte in dat decennium de ene kaskraker na de andere. Van het angstaanjagende ‘De lift’ (1983) naar het hilarische ‘Flodder’ (1986) en het spannende ‘Amsterdamned’ (1988). De drie films lanceerden niet alleen de carrière van Maas zelf, maar ook die van acteur Huub Stapel, die in alle drie de films een van de hoofdrollen voor zijn rekening neemt. Ook in ‘Flodder in Amerika!’ (1992) speelde Stapel nog een hoofdrol, waarna het tweetal voor achttien jaar uit elkaar ging. Voor Maas was het een begin van een minder succesvolle (internationale) periode, waar hij eigenlijk pas in de eenentwintigste eeuw overheen kwam. Met de controversiële horrorkomedie ‘Sint’ uit 2010 zette Maas zichzelf definitief weer op de kaart. Toeval of geen toeval dat de regisseur voor deze film voor het eerst sinds jaren weer samenwerkte de regisseur met Huub Stapel?

Eén van de grootste kassuccessen die Maas en Stapel samen boekten was de thriller ‘Amsterdamned’. Voor vele dertigers en veertigers is deze film, over een moordenaar die de Amsterdamse grachten onveilig maakt, puur jeugdsentiment. Stapel speelt rechercheur Eric Visser, die de moorden mag oplossen. Het onderzoek richt zich al snel op de plaatselijke duikvereniging, aangezien de mysterieuze moordenaar toeslaat op en rond het water. De rechercheur krijgt daarbij hulp van John (Wim Zomer), een getrainde duiker van de waterpolitie. Eric loopt in het clubhuis van de duikvereniging de bevallige Laura (Monique van de Ven) tegen het lijf, die hem al dan niet bewust verder op weg helpt in zijn zoektocht naar de moordenaar. Die blijft ondertussen de meest bloederige moorden aaneen rijgen. Zijn slachtoffers lijkt hij volkomen willekeurig uit te kiezen, niemand op of rond de grachten is veilig. Erics twaalfjarige dochter Anneke (Tatum Dagelet) is ondertussen met een vriendje haar eigen onderzoek gestart.

‘Amsterdamned’ is het type film waar Dick Maas groot mee is geworden. Inhoudelijk stelt het allemaal niet zo veel voor (het onderliggende thema ‘milieuvervuiling’ lijkt er met de haren bijgesleept) maar de regisseur weet precies hoe hij zijn ‘pulp’ aan de man moet brengen. In een razend tempo vliegen de gebeurtenissen aan je voorbij, in veelal spectaculaire scènes. Absoluut hoogtepunt vormt een tweetal razend spannende achtervolgingen. Het meest befaamd is die waarin Eric per speedboot de moordenaar op de hielen zit. De stad Amsterdam, met zijn mooie grachten, vormt daarin uiteraard het stralend middelpunt (ook al werd in een aantal scènes de Utrechtse Oudegracht als stand-in gebruikt). Scènes als deze doen nauwelijks onder voor die uit de actiefilms waar Hollywood mee op de proppen komt. Maas trakteert zijn kijkers ook nog eens op een aantal gruwelijke moorden, waarvan vooral die op een jonge prostitué bij velen nog vers op het netvlies zal staan. In de bijrollen zien we tal van bekende gezichten, waaronder een piepjonge Tatum Dagelet, haar vader Hans, Leontine Borsato (toen nog Ruiters), Hidde Maas, Serge-Henri Valcke, Hans van Soest, Lou Landré, Pieter Lutz, Jules Croiset en Jaap Stobbe.

Die stoet aan BN’ers is leuk, maar kan niet verbloemen dat het acteerwerk erg tegenvalt. Stapel, de held van de film, oogt flets en lijkt op de automatische piloot te spelen. Gelukkig maken zijn oneliners veel goed (want wat is een Dick Maas-film zonder humor?). Monique van de Ven is een prettige verschijning maar haar rol is weinig bijzonder. Tatum Dagelets acteren mag zelfs abominabel genoemd worden en ook Serge-Henri Valcke, in de rol van Erics sullige collega Vermeer, hebben we wel eens beter gezien. Maar in een film van Dick Maas zijn dat soort zaken van ondergeschikt belang. Het draait allemaal om de entertainmentwaarde van de film, en daarmee zit het in ‘Amsterdamned’ wel snor. Het spektakel dat Maas op zijn publiek afvuurt was indertijd van haast on-Nederlandse proporties. Hoewel de film inmiddels wat gedateerd oogt en te lijden heeft onder een flinterdun en gebrekkig plot en matige acteerwerk, laten we ons zonder enig tegenstribbelen in het verhaal slepen. Diepgang is vaak ver te zoeken in het oeuvre van Dick Maas, maar vermakelijk zijn zijn films des te meer.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 11 februari 1988
VOD-release: 1 oktober 2016
DVD- en blu-ray-release: 8 oktober 2016 (Dick Maas Collectie)