Andrey Tarkovsky. A Cinema Prayer (2019)

Regie: Andrey A. Tarkovskiy | 98 minuten | documentaire | Met: Andrei Tarkovsky

De Russische regisseur Andrei Tarkovsky kan goed omschreven worden als ‘poëtisch’. Uit de documentaire die zijn zoon over hem heeft gemaakt, blijkt dat Tarkovsky niet alleen in zijn films erg dichterlijk was, maar dat hij als persoon ook sprak in poëtische termen. In de documentaire ‘Andrey Tarkovsky. A Cinema Prayer’ vertelt een van de grootste regisseurs van de twintigste eeuw meer over zijn jeugd en herinneringen en hoe deze erg belangrijk waren voor zijn oeuvre. In zijn eigen woorden legt de regisseur van meesterwerken als ‘Stalker’, ‘Solaris’ en ‘Andrei Rublev’ uit wat zijn filosofie was.

In de documentaire is alleen Tarkovsky aan het woord. De in 1986 overleden regisseur begint bij het begin van zijn carrière en eindigt met het toelichten van zijn laatste film ‘The Sacrifice’, die kort voor zijn dood uitkwam. Met oude geluidsopnames en archiefbeelden leren we meer over zijn denkwijze, maar weinig over zijn leven buiten zijn werk. Desalniettemin is de extra context die hij bij zijn acht films geeft erg welkom. De films van Tarkovsky zitten vol met symboliek en persoonlijke herinneringen van de regisseur zelf. Dit kan voor verwarring zorgen, maar Tarkovsky was een eigenwijze filmmaker die totale controle wilde hebben. Dat legt hij bijvoorbeeld zelf uit wanneer hij praat over ‘Ivan’s Childhood’, zijn eerste lange speelfilm. Deze film wilde hij alleen maken als hij de gehele cast en crew mocht vervangen en het script kon herschrijven. Deze controle was een rode draad voor al zijn films, blijkt uit de documentaire. Een film van Andrei Tarkovsky analyseren is niet bepaald gemakkelijk, omdat eigenlijk alleen hijzelf precies weet waar zijn films over gaan. Dat blijkt ook uit de geluidsopnames wanneer hij praat over ‘Mirror’, zijn meest abstracte en persoonlijke werk. Het is interessant om de gedachtes van Tarkovsky over deze film te horen. Het geeft een klein beetje inzicht in het verleden van de regisseur en wat zijn visie is op familie, de dood en religie. Zo vertelt hij wat de impact was van het opgroeien zonder vader en hoe dit hem heeft gevormd als regisseur. Dankzij de documentaire begrijpen we Tarkovsky en de terugkerende thema’s in zijn films wat beter.

‘Andrey Tarkovsky. A Cinema Prayer’ is een filosofische documentaire, wat geen verrassing is gezien het oeuvre van de filmmaker. Dit zorgt ervoor dat het geen documentaire is die gemakkelijk wegkijkt. Het is soms alsof Tarkovsky een lange les geeft over zijn abstracte visie. Dit maakt de film wat aan de trage kant. Net als bij iedere film van Tarkovsky moet je ervoor in de stemming zijn om het echt goed te kunnen waarderen. Wat meer inzicht in hoe het allemaal achter de schermen verliep tijdens het maken van een film van de Russische grootmeester zou een leuke afwisseling zijn geweest. De documentaire is een aanrader voor de hardcore Tarkovsky-fan, ondanks dat er weinig nieuwe inzichten aan bod komen.

Job Vijftigschild

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 28 november 2019